Theo tỷ phú Warren Buffett, công thức định giá mọi loại tài sản ngày nay đã được manh nha từ hàng nghìn năm trước bởi một nhà văn Hy Lạp cổ đại.
Theo tỷ phú Warren Buffett, công thức định giá mọi loại tài sản ngày nay đã được manh nha từ hàng nghìn năm trước bởi một nhà văn Hy Lạp cổ đại.
Trong bức thư gửi cổ đông tập đoàn Berkshire Hathaway năm 2000, tỷ phú Warren Buffett đã dùng hình ảnh trong câu truyện ngụ ngôn của Aesop (Ê-dốp) để nói về phương pháp định giá tài sản.
"Công thức xác định giá trị mọi loại tài sản để đầu tư không hề thay đổi kể từ khi được tiết lộ bởi một người đàn ông tài trí vào năm 600 trước công nguyên. Người đó chính là Aesop và công thức của ông là: Một con chim trong tay đáng giá hơn hai con chim trong bụi cây", Buffett viết.
Cả hai câu nói đề có ý rằng những gì chắc chắn có được ở hiện tại sẽ mang giá trị hơn những thứ chỉ là hứa hẹn, kỳ vọng trong tương lai. Đây cũng chính là nội dung căn bản đằng sau công thức định giá cổ phiếu bằng phương pháp chiết khấu dòng tiền.
Dòng tiền hiện tại được giữ nguyên giá trị nhưng dòng tiền của các năm sau sẽ bị chiết khấu theo lãi suất hiện hành, càng về sau mức độ chiết khấu càng lớn vì rủi ro tăng lên theo thời gian.
Ngay cả khi phân tích đầu tư trang trại, mỏ dầu, nhà máy sản xuất, … công thức chiết khấu dòng tiền vẫn được áp dụng. Sự ra đời của động cơ hơi nước, phát minh ra dòng điện, xe hơi, mạng Internet, … cũng không làm thay đổi tính đúng đắn của công thức định giá nói trên.
Các thước đo thường thấy như lợi suất cổ tức, P/E, P/B hay thậm chí là tỷ lệ tăng trưởng chỉ là các công cụ để dự đoán dòng tiền vào ra doanh nghiệp lớn hay nhỏ và sớm hay muộn.
Sự tăng trưởng có thể phá hủy giá trị nếu như tăng trưởng đòi hỏi quá nhiều tiền mặt trong những năm đầu, vượt quá giá trị chiết khấu của lượng tiền tạo ra trong các năm sau. Các nhà phân tích và bình luận thị trường thường nói về hai kiểu "đầu tư giá trị" và "đầu tư tăng trưởng" nhưng thực tế không hề có hai kiểu đầu tư như vậy, Warren Buffett nói.
Tăng trưởng chỉ là một nhân tố trong công thức tính giá trị, thông thường nhân tố này tác động cùng chiều, có khi lại ngược chiều.
Việc mua tài sản dựa vào giá trị thực của nó thì được coi là đầu tư; còn mua tài sản chỉ vì tin rằng sẽ có thể bán lại cho người khác với giá cao hơn thì là đầu cơ.
"Đầu cơ không phải việc làm phạm pháp hay phi đạo đức gì, nó cũng không đi ngược lại tinh thần của nước Mỹ, nhưng tôi và anh bạn Charlie không muốn chơi trò này. Chúng tôi không có gì để đóng góp cho cuộc chơi đầu cơ nên cũng không mong có thể nhận được gì từ đó", Warren Buffett nói thêm, đề cập đến người bạn thân là Phó Chủ tịch Charlie Munger của Berkshire Hathaway.
"Đường ranh ngăn cách đầu tư và đầu cơ thường không thực sự rõ ràng. Và trong thị trường giá lên, khi mọi người đều hái ra tiền, việc phân biệt đầu tư và đầu cơ lại càng khó khăn hơn. Những đồng tiền dễ kiếm khiến con người ta mất đi lý trí và hành xử như cô bé lọ lem ở vũ hội", Warren Buffett so sánh.
"Mọi người biết rằng nắm cổ phiếu trong "bong bóng" quá lâu sẽ rất rủi ro, giống như ở lại buổi dạ vũ quá lâu thì xe ngựa sẽ hiện nguyên hình thành bí ngô và chuột. Thế nhưng, không ai muốn bỏ lỡ một phút nào của bữa tiệc đầy sôi động, ai ai cũng muốn đợi đến sát nửa đêm mới rời đi. Vấn đề lớn nhất là chiếc đồng hồ trong phòng tiệc lại không có kim. Không ai biết lúc nào là nửa đêm, và cũng không ai đoán được chính xác lúc nào thị trường đạt đỉnh để rút chạy kịp thời", vị Chủ tịch của Berkshire Hathaway viết.
Warren Buffett và phó tướng Charlie Munger khẳng định hai ông không cố chọn ra số ít những cổ phiếu tăng phi mã trong một rừng các doanh nghiệp chưa chứng minh được mô hình kinh doanh.
"Chúng tôi hiểu rằng mình không đủ thông minh để chọn ra những cổ phiếu tăng sốc như vậy. Chúng tôi chỉ áp dụng công thức 2.600 năm tuổi của Aesop vào những cơ hội mà chúng tôi cảm thấy tương đối tự tin khi đoán có bao nhiêu con chim trong bụi cây và khi nào chúng sẽ xuất hiện".
Từ khoản đầu tư đầu tiên vào năm 1965, sau hơn 4 thập kỷ, Warren Buffett đã có trong tay trên 50 tỷ USD và chưa có nhà đầu tư chứng khoán nào vượt qua ông về khả năng sinh lời cho nguồn vốn.
Khi còn nhỏ, Warren Buffett phụ việc trong cửa hàng thịt nhỏ của ông nội và điều này đã dạy cho nhà tỷ phú tương lai giá trị của làm việc chăm chỉ. Cha của ông là một nhà môi giới chứng khoán, vì thế Buffett có cơ hội tiếp cận với ngành này từ rất sớm. Khi ông khởi nghiệp, đầu tư giá trị là một khái niệm ít được biết đến, và chính nhờ thực hiện đầu tư lâu dài này mà Buffett trở thành nhà đầu tư huyền thoại của thế giới.
Warren Buffett từng học ở trường Benjamin Graham và thu nạp được từ đây kiến thức về đầu tư giá trị, một khái niệm vẫn còn mới mẻ ở thời điểm ông khởi nghiệp. Nhà đầu tư giá trị tìm kiếm những cổ phiếu có thị giá thấp hơn giá trị thực của chúng.
Thực ra không có công thức cụ thể nào để tính được giá cổ phiếu thấp hơn giá trị thực ở mức nào. Cách phổ biến nhất là đánh giá các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp, và nhà đầu tư giá trị sẽ tìm mua những mã mà họ cho rằng phần lớn những người khác không nhìn ra tiềm năng của chúng.
Nhưng Warren Buffett đẩy cách đầu tư này lên một nấc cao hơn, khi ông không chỉ nhìn nhận cổ phiếu đắt hay rẻ dựa vào sự đánh giá của quy luật cung cầu, mà là khả năng sinh lời từ hoạt động kinh doanh của chính doanh nghiệp.
Thực tế, nhà đầu tư huyền thoại không hề bận tâm đến hoạt động của thị trường. Khi đầu tư vào một cổ phiếu nào đó, ông không quan tâm sau vài năm nữa thị trường có nhận ra giá trị của mã đó hay không, mà là trong những năm tới doanh nghiệp này sẽ kiếm ra bao nhiêu tiền.
