Giới đầu tư và các nhà kinh tế đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về suy thoái kinh tế, nhưng một nhà kinh tế nổi tiếng nhận thấy cuộc suy thoái tiềm tàng này hoàn toàn khác với những gì thế giới từng trải qua trước kia.
Giới đầu tư và các nhà kinh tế đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về suy thoái kinh tế, nhưng một nhà kinh tế nổi tiếng nhận thấy cuộc suy thoái tiềm tàng này hoàn toàn khác với những gì thế giới từng trải qua trước kia.
Đó là nhận định của nhà kinh tế học Mohamed El-Erian - cựu CEO của PIMCO, một công ty có sức ảnh hưởng lớn trên thị trường trái phiếu. Ông cũng từng là Chủ tịch Hội đồng Phát triển Toàn cầu của Tổng thống Barack Obama và viết nhiều cuốn sách bán chạy về kinh tế.
Trong một bài luận đăng trên Foreign Affairs, ông cho rằng một số cơ quan và thị trường đang tin rằng những thách thức kinh tế hiện nay “chỉ mang tính tạm thời và có thể nhanh chóng đảo ngược”.
Ông tiếp tục: “Thế giới không chỉ mấp mé bờ vực của một cuộc suy thoái khác mà còn đang ở giữa một sự thay đổi sâu sắc về kinh tế và tài chính.”
Cựu CEO Pimco đã viện dẫn một lý thuyết kinh tế, trong đó lập luận rằng suy thoái xảy ra khi chu kỳ kinh doanh đạt đến điểm kết và trước khi chu kỳ tiếp theo thực sự bắt đầu.
Thế nhưng, ông cũng cảnh báo rằng, thay vì được hưởng thêm một vòng quay kinh tế nữa, thế giới có thể đang trải qua một loạt thay đổi lớn về mặt cấu trúc “dự kiến sẽ kéo dài lâu hơn chu kỳ kinh doanh hiện tại”.
Xem thêm: Châu Âu bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong sự sụt giảm kinh tế toàn cầu
Ông El-Erian đã nhấn mạnh ba xu hướng nhằm chứng minh một cuộc chuyển đổi kinh tế đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu.
Sự thay đổi đầu tiên được thúc đẩy bởi ảnh hưởng của đại dịch, bắt đầu với việc toàn bộ hệ thống ngừng hoạt động và các biện pháp kích thích từ Chính phủ, khiến cầu cao hơn cung.
Nhưng khi thời gian trôi qua, El-Erian cho biết, rõ ràng vấn đề nguồn cung “không chỉ bắt nguồn từ đại dịch” mà còn liên quan đến cuộc xung đột giữa Nga - Ukraine.
Các gián đoạn trong chuỗi cung ứng đã thúc đẩy doanh nghiệp đưa dây chuyền về gần quê nhà hơn. “Nearshoring” - cách mà giới chuyên gia gọi tên xu hướng này, cho thấy “bản chất của toàn cầu hóa” đang thay đổi.
Ông El-Erian lưu ý thêm: “Vấn đề càng trở nên tồi tệ hơn khi những thay đổi trong hệ thống kinh tế toàn cầu diễn ra cùng lúc các ngân hàng trung ương thay đổi lập trường chính sách tiền tệ”.
Khi lạm phát tăng vọt, Fed đã quyết tâm mạnh tay tăng lãi suất với 4 lần tăng gần đây nhất đều là 75 điểm cơ bản, nâng lãi suất quỹ liên bang lên khoảng từ 3,75% đến 4%.
Nhưng sự thay đổi cơ bản trong cách tiếp cận này đã dẫn đến vấn đề thứ ba, El-Erian viết.
“Thị trường nhận ra rằng Fed đang cố gắng bù đắp quãng thời gian đã mất và bắt đầu lo lắng rằng các nhà hoạch định chính sách sẽ giữ lãi suất ở mức cao trong thời gian dài, qua đó gây hại cho nền kinh tế. Kết quả là thị trường tài chính biến động dữ dội.” El-Erian cho hay.
Vị chuyên gia cho hay, thị trường đã quen với nguồn tiền rẻ từ các ngân hàng trung ương và điều này đã gây ra một “tác động tiêu cực”.
“Một mảng lớn của hệ thống tài chính toàn cầu” đã đổ dồn vào các công ty quản lý tài sản, các công ty cổ phần tư nhân và quỹ phòng hộ - những tổ chức tài chính ít bị kiểm soát hơn, ông El-Erian viết.
Do vậy, chúng ta có thể hiểu được sự biến động trên thị trường tài chính kể từ khi kỷ nguyên tiền rẻ kết thúc trong năm nay. Mảng lớn nói trên đang tìm kiếm một “ngôi nhà mới”, một cách đầu tư khôn ngoan hơn. Bởi vậy, thị trường bây giờ rất mong manh.
Nhà kinh tế nói thêm: “Sự mong manh của hệ thống tài chính cũng làm phức tạp hoá công việc của các Ngân hàng Trung ương”.
Ông El-Erian kết luận rằng do những thay đổi nói trên, trong tương lai các nhà phân tích sẽ rất khó phán đoán kết quả kinh tế. Hơn nữa, kết quả đó có thể không đơn giản, mà sẽ diễn ra theo “hiệu ứng xếp tầng” - tức là một sự kiện xấu này sẽ dẫn đến một diễn biến tồi tệ khác.
Xem thêm: Kinh tế toàn cầu tiếp tục suy yếu vào năm 2023
