Lo ngại lây nhiễm biến thể Omicron, nhiều thuyền viên tàu biển và tài xế lái xe tải đang từ chối quay trở lại công việc. Thực trạng này đang khiến ngành vận tải toàn cầu đối mặt thêm một năm hỗn loạn nữa do gián đoạn chuỗi cung ứng.
Lo ngại lây nhiễm biến thể Omicron, nhiều thuyền viên tàu biển và tài xế lái xe tải đang từ chối quay trở lại công việc. Thực trạng này đang khiến ngành vận tải toàn cầu đối mặt thêm một năm hỗn loạn nữa do gián đoạn chuỗi cung ứng.
Nhân viên vận tải nghỉ việc ồ ạt từ đất liền đến cảng biển. Trong bối cảnh số ca nhiễm liên quan biến thể Omicron gia tăng và chính phủ nhiều nước bắt đầu thắt chặt chính sách chống dịch, các công ty logistics trên khắp thế giới, từ những gã khổng lồ đến doanh nghiệp nhỏ lẻ, đều phải chật vật trong việc tìm đủ nhân công. Theo Hiệp hội Vận tải đường bộ quốc tế (IRTU), khoảng 1/5 tổng số công việc lái xe tải chuyên nghiệp trên thế giới đang trống dù nhiều nhà tuyển dụng đã tăng lương.
Simon Heaney, nhà phân tích tại Công ty tư vấn và nghiên cứu hàng hải Drewry cho biết: “Năm 2022 đang có nguy cơ trở thành một năm gián đoạn chuỗi cung ứng nghiêm trọng nữa với nguồn cung thiếu thốn và chi phí vận tải cực lớn cho các chủ hàng. Vi rút SARS-CoV-2 một lần nữa cho thấy nó vẫn đang chi phối tình hình”. Simon Heaney dự báo lực lượng lao động trong ngành vận tải tiếp tục thiếu hụt trong 12 tháng tới và họ sẽ còn mệt mỏi vì phải các thủ tục hành chính để kiểm soát dịch bệnh.
Khi biến thể Omicron bắt đầu áp đảo biến thể Delta, đội ngũ nhân lực vận chuyển hàng trên tàu biển và xe tải chịu áp lực lớn. Các công ty vận tải cho biết do đối mặt với những tuần dài bị cách ly cộng với nỗi lo nhiễm bệnh, nhiều tài xế xe tải từ chối ký hợp đồng mới, một số tài xế tìm việc ở các ngành khác.
Tại Romania, nhiều tài xế xe tải không muốn nhận công việc lái xe tải đường dài đến các khu vực khác của châu Âu, nơi đã xảy ra tình trạng ùn tắc giao thông kéo dài đến 48 km vào năm ngoái, khiến họ phải chờ đợi đến 18 giờ tại các biên giới của Liên minh Châu Âu (EU).
Tài xế đặc biệt mệt mỏi khi chờ làm thủ tục để đi vào các nước châu Âu đang có số ca nhiễm Covid-19 tăng nhanh, theo Alex Constantinescu, CEO Công ty Alex International Transport 94 SRL.
Constantinescu cho biết, ngành vận tải đường bộ vốn đã bị thiếu tài xế từ trước đại dịch thì giờ cuộc khủng hoảng lao động càng trở nên trầm trọng hơn. Alex International đã phải tăng lương cho tài xế thêm 30% trong ba năm qua.
Constantinescu, người thành lập công ty 27 năm trước chia sẻ thêm: "Chạy xe nhiều tiếng liền, ngủ trong cabin và không biết liệu những người mình tiếp xúc có mang virus SARS-CoV-2 hay không là những điều các tài xế đường dài phải đối mặt. Đối với họ, công việc không còn thú vị nữa",
Tại Vương quốc Anh, số lượng tài xế lái xe tải nặng trong quý 2-2021 giảm 23%, tương đương khoảng 72.000 người, so với năm 2019. Tại Trung Quốc, nỗi sợ hãi về những đợt kiểm dịch nghiêm ngặt do chiến lược “zero Covid” của chính phủ khiến nhiều tài xế xe tải nghỉ việc. Tuần trước, toàn bộ thành phố Tây An thuộc tỉnh Thiểm Tây, với dân số 13 triệu người, đã bị đặt vào tình trạng phong tỏa nhanh chóng sau khi giới chức trách phát hiện 127 ca nhiễm Covid-19.
Salmon Aidan Lee, nhà phân tích thị trường nhựa polyester tại Công ty tư vấn Wood Mackenzie cho biết: “Trung Quốc thực hiện các biện pháp rất nghiêm ngặt để ngăn chặn nguy cơ dịch bùng phát và điều đó khiến giới tài xế xe tải không muốn lái xe đến một số khu vực mà họ có thể bị cách ly. Những biện pháp phòng chống dịch hà khắc này đã gây thêm căng thẳng cho các chuỗi cung ứng, khiến một số nhà máy nhựa polyester ở Trung Quốc phải đóng cửa”.
Ngành vận tải biển cũng đang phải đối mặt với những thách thức lao động tương tự. Năm ngoái, khi đại dịch Covid-19 ập đến, các nước đồng loạt đóng cửa biên giới khiến hàng trăm ngàn thuyền viên của các tàu hàng trên thế giới không thể trở về quê hương và buộc phải làm việc quá hạn hợp đồng. Cuộc khủng khoảng này giờ đây đã dịu lại nhưng hồi giữa tháng 11, có chưa đến 5% thuyền viên tiếp tục làm việc trên tàu sau khi hết hạn hợp đồng, giảm so với mức 9% vào giữa tháng 7, theo dữ liệu thống kê của 10 công ty quản lý tàu biển lớn.
Western Shipping, công ty tàu chở dầu có trụ sở tại Singapore cho biết, khoảng 20% trong số 1.000 thuyền viên của công ty này không muốn quay lại tàu. Khoảng 5% trong số 30.000 thuyền viên của Công ty Anglo-Eastern Univan Group nói rằng họ không muốn ký hợp đồng mới.
Theo Giám đốc Belal Ahmed, Western Shipping đang phải thuê thủy thủ đoàn của các công ty khác, đồng thời cung cấp thêm đãi ngộ để lôi kéo thuyền viên.
Bjorn Hojgaard - CEO của Anglo-Eastern Univan cho biết một số người trì hoãn việc ra khơi chính là các thuyền viên cấp cao, dày dạn kinh nghiệm.
Belal Ahmed, CEO Western Shipping cho biết công ty ông đã phải tuyển dụng thuyền viên từ các công ty khác và cung cấp cho họ những khoản tiền thưởng hậu hĩnh.
Theo Bjorn Hojgaard, CEO Anglo-Eastern Univan Group, một số nhân sự trì hoãn đi biển là các thuyền viên cao cấp, có kinh nghiệm và thâm niên làm việc.
Hojgaard nói: “Ngay cả trước đại dịch Covid-19, thật khó để tìm được người có đủ kinh nghiệm và đào tạo phù hợp cho một con tàu. Hiện nay, chúng tôi phải hạ tiêu chí tuyển dụng. Điều đó khiến tôi lo lắng cho sự an toàn của các con tàu”.
Vấn đề thiếu hụt thuyền viên có thể trở nên tồi tệ hơn khi các chủ tàu và người thuê tàu yêu cầu chỉ thuê những thuyền viên đã được tiêm phòng đủ 2 mũi vắc xin Covid-19. Giới chức trách cũng đang yêu cầu tiêm thêm mũi tăng cường để phòng ngừa biến thể Omicron, khiến tình trạng khan hiếm thuyền viên ngày càng nghiêm trọng. Tính đến giữa tháng 11, chưa đến 30% thuyền viên từ Ấn Độ và Philippines, hai trong số những nước cung cấp thuyền viên lớn nhất thế giới, được tiêm phòng đầy đủ.
Carl Schou, CEO Wilhelmsen Ship Management, công ty đang quản lý khoảng 10.000 thuyền viên, lo ngại nguồn cung thuyền viên cao cấp, có nhiều năm kinh nghiệm co thể bị gián đoạn.
Ông nói: “Chuyện gì sẽ xảy ra khi bạn tuyển những người không đủ tiêu chuẩn, đào tạo ngắn hạn hơn và giao cho họ trọng trách vốn dành cho người giàu kinh nghiệm hơn. Hành động liều lĩnh đó có thể gây ra nhiều sự cố và tai nạn nghiêm trọng hơn. Tôi e là chúng ta đang đâm đầu vào thảm họa”.
