Hơn 400 người đã chết trong tháng 10 trong một loạt thảm họa liên quan đến đám đông ở châu Á, khi một cây cầu chật cứng những người vui chơi bị sập ở Ấn Độ, những người tham gia lễ hội Halloween bị đè bẹp ở thủ đô của Hàn Quốc và khán giả bỏ chạy khỏi một sân vận động ở Indonesia sau khi cảnh sát bắn hơi cay.
Ba thảm kịch là khác nhau nhưng các chuyên gia cho rằng việc lập kế hoạch kém và quản lý đám đông kém đã góp phần gây ra thảm họa ở Indonesia và Hàn Quốc. Tại Ấn Độ, các nhà chức trách đang điều tra xem liệu cây cầu được sửa chữa gần đây có được kiểm tra đúng quy trình hay không.
Thảm kịch gây bàng hoàng ở Itaewon
Tại Seoul, 156 người đã thiệt mạng khi hơn 100.000 người đổ về khu phố đêm Itaewon nổi tiếng vào thứ Bảy (30/10) để tổ chức lễ Halloween lần đầu tiên kể từ khi các quy định nghiêm ngặt về COVID-19 của đất nước được dỡ bỏ.
Các con hẻm nhỏ và dốc của quận Itaewon đã trở nên tắc nghẽn kinh khủng, dẫn đến cái mà các chuyên gia gọi là “nhiễu loạn đám đông”. Đó là khi mọi người dồn vào nhau đến mức họ không kiểm soát được chuyển động của bản thân và đám đông di chuyển như một chỉnh thể liên tục.
|
Ông Milad Haghani - một nhà nghiên cứu tại Đại học New South Wales, Sydney, cho biết: “Một đám đông lèn chặt như vậy không cho phép bất kỳ ai có hành vi sai trái, không cho phép bất kỳ ai cố tình xô đẩy mạnh”. Ông Haghani - người đã nghiên cứu hơn 275 thảm kịch liên quan đến đám đông từ năm 1902, cho biết khi mật độ đám đông đạt đến mức ước tính như trong lễ Halloween ở Itaewon, mọi người ta sẽ ngã xuống và sẽ gây ra hiệu ứng domino.
Nhưng thảm kịch đó cũng có thể ngăn ngừa được, ông Haghani cho biết.
Chính quyền Seoul đã bị chỉ trích vì chỉ điều động có 137 sĩ quan đến đối phó với một đám đông lớn như vậy. Giới chức Hàn Quốc thường xuyên điều động số lượng cảnh sát nhiều hơn để kiểm soát các cuộc biểu tình ở thủ đô.
Ông Yoon Hee Keun - Người đứng đầu Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Hàn Quốc, cho biết tại một cuộc họp báo trên truyền hình mới đây rằng ông cảm thấy "trách nhiệm nặng nề" về thiệt hại nhân mạng.
Bằng cách xem xét các lễ kỷ niệm trong quá khứ và tính đến yếu tố kết thúc các hạn chế COVID-19, các nhà chức trách có thể dễ dàng đoán trước được đám đông lớn, ông Haghani nhận định.
Quan trọng hơn cả việc bổ sung thêm lực lượng cảnh sát, chính quyền Hàn Quốc có thể thuê các chuyên gia kiểm soát đám đông để theo dõi dòng người và ngăn khu vực khỏi tình trạng lèn kín người như trước đây, chuyên gia Haghani nói thêm.
Bài học từ những thảm kịch được nghiên cứu kỹ lưỡng như thảm họa Cuộc diễu hành tình yêu năm 2010 của Đức, nơi 21 người chết khi cố thoát ra khỏi một khu vực thông qua một nút cổ chai, khiến các tình huống hỗn loạn đám đông có thể dự đoán được khi các chuyên gia theo dõi tình hình, ông Haghani cho hay.
“Thật sự thất vọng khi thấy rằng bất chấp tất cả kinh nghiệm của chuyên gia, tất cả các nghiên cứu, tất cả các kết luận và mọi thứ đã được thực hiện trước đây, vụ giẫm đạp lên nhau lại xảy ra ở một quốc gia khác, ở một địa điểm khác, và thảm họa lần này dẫn đến nhiều người chết hơn”, ông Haghani nhấn mạnh.
Thảm kịch ở sân vận động của Indonesia
Indonesia vẫn đang điều tra thảm kịch xảy ra ngày 1/ 10 tại một sân vận động bóng đá, khiến 135 người chết, trong đó có hàng chục trẻ em. Cảnh sát đã bắn hơi cay vào sân vận động - nơi một số cổng bị khóa, sau khi đám đông 42.000 người tràn vào sân, khiến họ lao về phía lối ra và gây ra một thảm kịch kinh hoàng.
|
Ông Soehatman Ramli, Chủ tịch Tổ chức An toàn Thế giới của Indonesia, đã nói với hãng tin AP rằng vụ việc cho thấy điều gì cũng có thể xảy ra nếu không có kế hoạch quản lý rủi ro thích hợp và các tiến trình hành động trong trường hợp khẩn cấp.
“Kế hoạch này nên bao gồm các tuyến đường sơ tán và quản lý đám đông để kiểm soát những tình huống hoảng loạn,” ông Ramli nói thêm.
Hiện tại, cảnh sát cho biết, sân vận động Kanjuruhan ở thành phố Malang không có giấy chứng nhận hoạt động hợp lệ và sẽ buộc tội hình sự sáu người vì tội cẩu thả, trong đó có ba sĩ quan cảnh sát đã cho phép hoặc ra lệnh cho các cảnh sát khác sử dụng hơi cay.
Các nhà chức trách đã cách chức cảnh sát trưởng của tỉnh Đông Java và huyện Malang, đồng thời đình chỉ công tác đối với các sĩ quan khác vì vi phạm đạo đức nghề nghiệp.
Một đội điều tra tình hình thực tế do Tổng thống Joko Widodo lập nên đã kết luận rằng hơi cay là nguyên nhân chính gây ra thảm kịch - một kết luận mà ông Haghani cho rằng không có gì đáng ngạc nhiên.
“Kinh nghiệm cho thấy hơi cay trong sân vận động thể thao là công thức gây ra thảm họa bởi vì nó gây kích động đám đông, tạo ra xu hướng chống trả trong đám đông và các hành vi hung hăng hơn,” ông Haghani phân tích thêm.
Thảm kịch sập cầu ở Ấn Độ
Sau vụ sập một cây cầu treo mới được sửa chữa vào cuối tuần vừa rồi ở bang Gujarat của Ấn Độ khiến 134 người thiệt mạng, nhà chức trách đã thông báo bắt giữ 9 người, bao gồm cả những người quản lý vận hành cây cầu.
|
Cây cầu 143 tuổi đã được mở cửa trở lại bốn ngày trước khi sập vào hôm Chủ nhật (31/10) dưới sức nặng của hàng trăm người đang ăn mừng trong mùa lễ hội của người Hindu.
Một đoạn video an ninh về thảm họa cho thấy nó rung lắc dữ dội và mọi người cố gắng bám chặt vào dây cáp và hàng rào kim loại của nó trước khi lối đi bằng nhôm bị bung ra và hàng trăm người rơi xuống sông.
Các cuộc điều tra vẫn đang được tiến hành, nhưng một quan chức địa phương đã nói với tờ Indian Express rằng công ty đã mở trở lại cây cầu mà không xin “giấy chứng nhận về độ an toàn” của nó.
Ông Dirk Helbing, một giáo sư thuộc trường đại học ETH Zurich đồng thời cũng là một chuyên gia chuyên nghiên cứu về động lực đám đông, cho biết cả ba thảm họa trong tháng 10 đều là lời nhắc nhở về nhiều tình huống mà ở đó các nhà chức trách phải chịu trách nhiệm đảm bảo an toàn nơi công cộng.
Ông Helbing cho hay: “Trong những thập kỷ qua, khoa học đã cung cấp nhiều kiến thức và công cụ mới để góp phần quản lý an toàn cho đám đông. “Tôi hy vọng kiến thức này sẽ được lan truyền nhanh chóng và từ đó giúp tránh được những thảm họa trong tương lai.”
