Công tác di dời cơ sở sản xuất công nghiệp, bệnh viện, giáo dục đại học khỏi nội đô còn chậm

Trả lời đại biểu Trần Văn Tiến (Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc) về tiến độ di dời các trụ sở bộ, ngành, cơ sở công nghiệp, trường đại học ra khỏi nội đô Hà Nội, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: theo Báo cáo số 130/BC-BXD ngày 28/10/2022, việc triển khai thực hiện Quyết định số 130/QĐ-TTg về biện pháp, lộ trình di dời và việc sử dụng quỹ đất sau khi di dời cơ sở sản xuất công nghiệp, bệnh viện, cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các cơ quan đơn vị trong nội thành Hà Nội còn chậm.

Liên quan nội dung này, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Ngày 23/1/2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 130/QĐ-TTg về biện pháp, lộ trình di dời và việc sử dụng quỹ đất sau khi di dời cơ sở sản xuất công nghiệp, bệnh viện, cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các cơ quan đơn vị trong nội thành Hà Nội.

Quyết định số 130/QĐ-TTg đã quy định cụ thể trách nhiệm của các Bộ ngành và UBND thành phố Hà Nội đối với việc di dời trụ sở các Bộ, ngành khỏi nội đô Thành phố Hà Nội.

Cụ thể, Bộ Xây dựng lập danh mục, cụ thể hoá tiêu chí, lộ trình và biện pháp di dời các cơ quan, đơn vị (các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương), trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; giám sát việc tổ chức thực hiện di dời theo Quy hoạch.

Bộ Tài chính xây dựng cơ chế chính sách về tài chính để khuyến khích, khai thác quỹ đất có hiệu quả, đảm bảo theo tiến độ và lộ trình di dời của Thành phố Hà Nội và từng Bộ, ngành liên quan, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; Đề xuất phương án tài chính để đầu tư xây dựng trụ sở các Bộ, ngành tại địa điểm mới bảo đảm tính khả thi.

UBND thành phố Hà Nội tổ chức lập, phê duyệt các đồ án quy hoạch có liên quan làm căn cứ cho việc sử dụng các quỹ đất sau khi di dời và xác định bố trí quỹ đất và hạ tầng các cơ sở mới trước khi phải di dời; đề xuất phương án sử dụng quỹ đất sau khi di dời; đề xuất cơ chế chính sách phù hợp để hỗ trợ khuyến khích thực hiện di dời, khai thác sử dụng quỹ đất tạo nguồn vốn tái đầu tư cho các cơ sở phải di dời.

Quyết định số 130/QĐ-TTg cũng đã xác định nguyên tắc sử dụng quỹ đất của các trụ sở sau khi di dời. Theo đó, ưu tiên để xây dựng, phát triển các công trình công cộng, cây xanh, bãi đỗ xe, công trình hạ tầng xã hội và kỹ thuật đô thị; không làm tăng chất tải cho khu vực nội thành, đảm bảo cân bằng nhu cầu về hạ tầng xã hội, kỹ thuật và môi trường đô thị, không được sử dụng để xây dựng chung cư cao tầng sai quy hoạch.

Đấu giá công khai theo quy định để tạo kinh phí tái đầu tư cho di dời. Các công trình xây dựng có giá trị về lịch sử, văn hoá và kiến trúc cần được thực hiện bảo tồn, phục chế tôn tạo theo quy định của Luật Di sản văn hoá, ưu tiên sử dụng cho mục đích công cộng.

Thực hiện Nhiệm vụ quy hoạch xây dựng hệ thống trụ sở làm việc của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan trung ương của các đoàn thể tại Hà Nội đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 837/QĐ-TTg ngày 04/6/2014; phê duyệt Điều chỉnh tại Quyết định số 86/QĐ-TTg ngày 19/01/2017, Bộ Xây dựng đã thực hiện rà soát 36 cơ quan Trung ương thuộc đối tượng quy hoạch (18 Bộ, 4 cơ quan ngang Bộ, 8 cơ quan thuộc Chính phủ, 6 cơ quan đoàn thể Trung ương) để xây dựng các phương án quy hoạch cụ thể.

Tại Báo cáo số 91/BC-BXD ngày 14/5/2019 gửi Thủ tướng Chính phủ về việc triển khai lập đồ án Quy hoạch hệ thống trụ sở Bộ, ngành và tại cuộc họp Thường trực Chính phủ ngày 18/10/2019, Bộ Xây dựng đã xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Thường trực Chính phủ về các phương án quy hoạch, trong đó, đã xác định số lượng cơ quan cần di dời, địa điểm và phương án quy hoạch chi tiết, tổ chức thực hiện quy hoạch.

Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý chủ trương bố trí hệ thống trụ sở Bộ, ngành theo đề xuất của Bộ Xây dựng, trong đó chỉ đạo tập trung phát triển tại Khu Tây Hồ Tây (khoảng 35ha) và một phần tại Khu vực Mễ Trì.

Phương án di dời gồm 2 nhóm. Thứ nhất, nhóm cơ quan đã xây dựng trụ sở tại vị trí mới và cải tạo chỉnh trang tại chỗ, bao gồm 23 cơ quan, trong đó 8 cơ quan đã được bố trí quỹ đất và thực hiện đầu tư xây mới (gồm Bộ Nội vụ; Bộ Tài nguyên và môi trường; Bộ Khoa học và công nghệ; Bộ Công an; Bộ Ngoại giao; Thanh tra Chính phủ; Ủy ban dân tộc; Trung ương Hội Nông dân, trong đó 7 cơ quan đã hoàn thành và đưa vào sử dụng; 01 cơ quan là Bộ Ngoại giao đang hoàn thiện) và 15 cơ quan thực hiện cải tạo tại chỗ…

Thứ hai, nhóm cơ quan đề xuất di dời gồm 13 cơ quan. Ngày 19/5/2020, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 658/QĐ-TTg phê duyệt Điều chỉnh Nhiệm vụ Quy hoạch xây dựng hệ thống trụ sở làm việc của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan Trung ương của các đoàn thể tại Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, trong đó giao Bộ Xây dựng tổ chức Cuộc thi ý tưởng quy hoạch, kiến trúc tổng thể Khu trụ sở làm việc của các Bộ, ngành Trung ương tại khu vực Tây Hồ Tây làm cơ sở lập, hoàn thiện đồ án quy hoạch hệ thống trụ sở Bộ, ngành.

Đến nay, Bộ Xây dựng đã hoàn thành tổ chức Cuộc thi tuyển Ý tưởng quy hoạch, kiến trúc tổng thể Khu trụ sở làm việc các Bộ ngành Trung ương tại khu vực Tây Hồ Tây (Văn bản số 5089/VPCP-CN ngày 27/7/2021 của Văn phòng Chính phủ thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành về kết quả Cuộc thi tuyển; Quyết định số 948/QĐ-BXD ngày 20/8/2021 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng công bố kết quả Cuộc thi tuyển).

Trên cơ sở kết quả thi tuyển, Bộ Xây dựng đang chỉ đạo hoàn thiện Đồ án Quy hoạch hệ thống trụ sở làm việc của các Bộ ngành Trung ương, làm cơ sở triển khai đầu tư xây dựng theo quy hoạch được duyệt; có Văn bản gửi lấy ý kiến các Bộ, ngành, cơ quan có liên quan về Đồ án Quy hoạch Khu trụ sở Bộ, ngành tại Tây Hồ Tây và Mễ Trì, Hà Nội.

Đến ngày 16/9/2022, Bộ Xây dựng đã nhận đủ văn bản góp ý trong đó đa số đồng thuận với các nội dung chính của Đồ án; một số cơ quan bổ sung, làm rõ nhu cầu sử dụng trong tương lai.

Tiếp thu các ý kiến đóng góp, Đồ án đã được chỉnh sửa, bổ sung các nội dung phù hợp. Hiện đang triển khai lấy thêm ý kiến cộng đồng dân cư tại các khu đất thuộc phạm vi ranh giới nghiên cứu lập đồ án Quy hoạch (phường Mễ Trì và Trung Văn, quận Nam Từ Liêm, phường Xuân La quận Tây Hồ, phường Xuân Tảo quận Bắc Từ Liêm). Công tác này dự kiến hoàn thành vào cuối tháng 11/2022, trình Thủ tướng Chính phủ trong năm 2022 để làm cơ sở triển khai các bước tiếp theo.

Thực hiện nhiệm vụ giám sát việc tổ chức thực hiện di dời theo Quy hoạch, Bộ Xây dựng đã có văn bản, nhiều lần đôn đốc các Bộ, ngành Trung ương và Thành phố Hà Nội thực hiện các nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 130/QĐ-TTg ngày 23/1/2015.

Ngày 26/4/2022, Bộ Xây dựng đã có Văn bản số 1445/BXD-QHKT gửi Thủ tướng Chính phủ báo cáo tình hình thực hiện Quyết định số 130/QĐ-TTg ngày 23/01/2015 của Thủ tướng Chính phủ. Hiện nay, Văn phòng Chính phủ đang tổ chức lấy ý kiến các Bộ liên quan về ý kiến của Bộ Xây dựng tại Văn bản số 1445/BXD-QHKT.

Lý giải nguyên nhân công tác di dời còn triển khai chậm, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Công tác di dời đòi hỏi nhu cầu vốn ngân sách rất lớn. Nguồn vốn thực hiện công tác di dời và xây dựng cơ sở mới chưa được bố trí, chưa có phương án huy động nguồn lực xây dựng (cơ chế chính sách, sử dụng quỹ đất sau khi di dời, hình thức huy động nguồn lực, phối hợp các cơ quan liên quan).

Các Bộ, ngành và thành phố Hà Nội chưa triển khai đúng tiến độ việc lập quy hoạch và xây dựng các đề án di dời theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ (danh mục, tiêu chí, lộ trình, biện pháp di dời).

Đề cập đến giải pháp cho vấn đề nêu trên, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, tại Văn bản số 1445/BXD-QHKT ngày 26/4/2022, Bộ Xây dựng đã báo cáo và kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo một số nội dung.

Thứ nhất, các Bộ ngành Trung ương và thành phố Hà Nội cần thúc đẩy tiến độ lập các quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành, xác định danh mục cơ sở cần phải di dời, lộ trình di dời, biện pháp thực hiện và xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ di dời theo nhiệm vụ đã được Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 130/QĐ-TTg ngày 23/1/2015.

Các Bộ: Y tế, Giáo dục và Đào tạo, Lao động - Thương binh và Xã hội khẩn trương hoàn thiện quy hoạch mạng lưới cơ sở y tế, giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn Thủ đô theo hướng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Thủ đô và cả nước, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; lập danh mục, xây dựng biện pháp, lộ trình di dời và việc sử dụng quỹ đất sau khi di dời cơ sở y tế, cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các cơ quan đơn vị trong nội thành Hà Nội.

Bộ Tài chính tăng cường phối hợp với các Bộ ngành, UBND thành phố Hà Nội, UBND các tỉnh trong vùng Thủ đô xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ di dời, đảm bảo phù hợp với mục tiêu của Quyết định số 130/QĐ-TTg, quy định về sắp xếp lại, xử lý tài sản công tại Nghị định số 167/2017/NĐ-CP ngày 31/12/2017; Nghị định số 67/2021/NĐ-CP ngày 15/7/2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 167/2017/NĐ-CP.

UBND thành phố Hà Nội khẩn trương triển khai thực hiện công tác rà soát, lập nhiệm vụ và đồ án điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội theo chủ trương đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận tại Văn bản số 383/TTg-CN ngày 26/3/2021; lập quy hoạch phân khu đô thị, xác định việc sử dụng quỹ đất phù hợp, hiệu quả, tuân thủ định hướng Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội, quy hoạch vùng có liên quan; đáp ứng nhu cầu của người dân, đảm bảo các yêu cầu về không gian kiến trúc, cảnh quan đô thị, hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, bảo vệ và phát huy công trình kiến trúc có giá trị.