Giá lương thực tăng vọt và trong một số trường hợp, mối đe dọa về bất ổn xã hội đã dẫn đến xu hướng cấm xuất khẩu của một số quốc gia chủ chốt, hoặc đưa ra các hạn chế về thuế quan và hạn ngạch.
Giá lương thực tăng vọt và trong một số trường hợp, mối đe dọa về bất ổn xã hội đã dẫn đến xu hướng cấm xuất khẩu của một số quốc gia chủ chốt, hoặc đưa ra các hạn chế về thuế quan và hạn ngạch.
Chủ nghĩa bảo hộ lương thực gia tăng đang làm trầm trọng thêm sự hỗn loạn trên các thị trường lương thực toàn cầu do cuộc xung đột ở Ukraine cũng như lệnh hạn chế xuất khẩu các mặt hàng chủ lực bao gồm ngũ cốc, dầu ăn và đậu của nhiều quốc gia.
Những động thái theo chủ nghĩa bảo hộ này chỉ khiến dự luật nhập khẩu lương thực tăng thêm đối với các quốc gia phụ thuộc vào các mặt hàng lương thực quan trọng trên thị trường quốc tế.
Beata Javorcik, nhà kinh tế trưởng tại Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu (EBRD) cảnh báo rằng, chủ nghĩa bảo hộ sẽ chỉ làm xu hướng tăng giá vốn đã ở mức kỷ lục thêm “giả tạo” và gây ra tình trạng mất an ninh lương thực toàn cầu.
Trước khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine hồi cuối tháng 2/2022, hạn hán và hạn chế lao động nhập cư do các chính sách phòng dịch của nhiều nước đã khiến giá lương thực tăng cao.
Theo Viện Nghiên cứu Chính sách Lương thực Quốc tế (IFPRI), căng thẳng địa chính trị đã khiến 23 quốc gia chuyển sang chủ nghĩa bảo hộ lương thực.
IFPRI cho biết, thị phần của các sản phẩm bị hạn chế trong thương mại thực phẩm thế giới là 17%, một con số đã được ghi nhận trong cuộc khủng hoảng lương thực và năng lượng 2007 - 2008.
Indonesia tháng trước đã đưa ra thông báo về lệnh cấm xuất khẩu dầu cọ, dầu thực vật được mua bán trao đổi nhiều nhất trên thế giới.
Quyết định của Indonesia là một đòn giáng mạnh đối với những người tiêu dùng vốn đang phải vật lộn với việc giá dầu ăn tăng vọt do ảnh hưởng xung đột Nga - Ukraine - một quốc gia cung cấp dầu hướng dương hàng đầu thế giới.
Thông tin thêm, các siêu thị ở EU và Anh đã giới hạn sản lượng dầu ăn bán ra khi những người mua sắm đổ xô đi tích trữ.
Lệnh cấm xuất khẩu đã ngăn chặn sự bất bình ở Indonesia; tuy nhiên, động thái này lại gây ra hỗn loạn ở những thị trường khác. Pakistan đã sớm thành lập một lực lượng đặc nhiệm chính thức để giải quyết nguồn cung dầu cọ của mình trong bối cảnh khủng hoảng lạm phát.
Xem thêm: Tại sao giá lương thực vẫn tăng cao kỷ lục?
Ngoài ra, theo Usman Qureshi - Thư ký chung Bộ Thương mại Pakistan, Islamabad đã tìm cách trấn an dư luận bằng cách tìm kiếm sự đảm bảo từ các quan chức Indonesia rằng, Jakarta sẽ nối lại các chuyến hàng trước cuối tháng.
Mặc dù các nhà kinh doanh hàng nông sản không kỳ vọng lệnh cấm sẽ kéo dài nhưng một số người cho rằng, động thái bất ngờ trên của Indonesia đã ảnh hưởng đến danh tiếng của quốc gia này.
Một nhà kinh doanh dầu cọ ở Singapore cho biết: “Tôi sẽ đa dạng hóa nguồn nhập mặt hàng dầu cọ trong tương lai”.
David Laborde, một thành viên nghiên cứu cấp cao tại IFPRI cho biết, các hạn chế xuất khẩu đã tạo ra hiệu ứng domino và làm giảm nguồn cung trên thế giới cho những người cần mặt hàng này.
“Điều đó sẽ phá hoại hệ thống thương mại thế giới”, ông nói và cho biết thêm rằng, các hạn chế cũng làm giảm động lực cho nông dân trồng trọt khi khả năng tiếp cận thị trường quốc tế bị giới hạn.
Đặc biệt, các thương nhân hiện đang tập trung vào việc liệu Ấn Độ có công bố lệnh cấm xuất khẩu thực phẩm hay không.
Là một trong những nước sản xuất lúa mì lớn nhất thế giới, xuất khẩu của Ấn Độ đã tăng lên mức cao kỷ lục hơn 7 triệu tấn trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2022, giúp bù đắp sự thiếu hụt do căng thẳng Nga - Ukraine.
Thế nhưng, nắng nóng gay gắt vào tháng 3 và tháng 4 đã ảnh hưởng phần lớn đến vụ mùa lúa mì tại Ấn Đô, làm gia tăng lo ngại về nguồn cung nội địa của quốc gia này.
Với dự báo sẽ có thêm vài tuần nắng nóng nữa trước khi bắt đầu đợt gió mùa hàng năm vào tháng tới, Chính phủ Ấn Độ trong tuần này đã hạ dự báo cho vụ lúa mì hiện tại xuống 5%, xuống còn 105 triệu tấn.
Giá niêm yết trên thị trường lúa mì toàn cầu đã tăng trong vài ngày qua sau khi có báo cáo rằng, Delhi cũng đang xem xét hạn chế xuất khẩu để bảo vệ dự trữ trong nước khỏi tình trạng thiếu hụt thêm.
Kona Haque, người đứng đầu nghiên cứu tại ED&F Man, một nhà kinh doanh hàng nông nghiệp, cho biết: “Thế giới đang dựa vào Ấn Độ để có nguồn cung thay thế vào thời điểm tồn kho toàn cầu đang khan hiếm và nguồn cung vẫn bị hạn chế nghiêm trọng từ Biển Đen. Bất kỳ gợi ý nào về việc Ấn Độ có thể chuyển sang cấm xuất khẩu sẽ khiến thị trường lúa mì toàn cầu hoảng loạn và giá cả tăng cao”.
Xem thêm: Mỹ cảnh báo tác động của căng thẳng Nga-Ukraine tới nguồn lương thực
