Tham nhũng ở khu vực tư cũng gây hậu quả rất lớn

Bộ Chính trị vừa ban hành Kết luận số 12 về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Trong đó, yêu cầu kiên trì xây dựng văn hóa tiết kiệm, không tham nhũng, tiêu cực trong cán bộ, đảng viên; từng bước mở rộng phạm vi phòng, chống tham nhũng ra khu vực ngoài nhà nước.

Trao đổi với phóng viên Dân trí, GS.TS Hoàng Chí Bảo, nguyên Ủy viên Hội đồng lý luận Trung ương nhấn mạnh quyết tâm chống tham nhũng và làm cho cuộc chống này thành công, có hiệu quả là cách tốt nhất để lấy lại lòng tin của nhân dân, để phát huy niềm tin của dân với Đảng.

Cần giáo dục để cán bộ biết nhục khi rơi vào tham nhũng

Trong kết luận, Bộ Chính trị yêu cầu kiên quyết, kiên trì xây dựng văn hóa tiết kiệm, không tham nhũng, tiêu cực trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân. Ông suy nghĩ gì về điều này?

- Chúng ta phải thấy tham nhũng là phản dân chủ, phản văn hóa. Bác Hồ còn nói tham nhũng là một tội ác phải nghiêm trị. Quyết tâm của Bộ Chính trị, của Trung ương gần đây trong việc đẩy mạnh chống tham nhũng là quyết tâm rất được lòng dân. Bản thân điều đó đã có ý nghĩa về văn hóa chính trị rồi.

Cho nên theo tôi, muốn xây dựng văn hóa không tham nhũng thì không có gì tốt hơn là giáo dục về đạo đức, thực hành đạo đức cách mạng cần - kiệm - liêm - chính. Nhất là trong đảng, trong đội ngũ cán bộ, công chức có chức, có quyền phải rất chú trọng giáo dục danh dự, liêm sỉ. Khi biết nhục vì rơi vào tham nhũng thì người ta tự bảo vệ mình và tự khắc có khả năng chống được tham nhũng.

Ở Singapore, họ đưa vào giáo dục đạo đức trong toàn dân, toàn xã hội để coi tham nhũng là điều đáng xấu hổ nhất, không có đất sống trước sự phê phán của cộng đồng. Chúng ta cũng phải kiểm soát chặt chẽ quyền lực bằng các chính sách, cơ chế để không dám tham nhũng và không thể tham nhũng được, tức là, có hàng rào luật pháp rất chặt chẽ. Và để không ai muốn tham nhũng vì phải trả giá rất đắt cả về sinh mệnh và danh dự suốt đời.

Tóm lại, phải có cơ chế, chế tài, cùng với giáo dục về mặt tinh thần. Theo cách nói của ông cha ta là phải kết hợp tốt đức trị và pháp trị, nhất là đề cao pháp trị trong xây dựng nhà nước pháp quyền thì cán bộ mới không dám tham nhũng.

Không trái với quan điểm của Đảng về phát triển kinh tế tư nhân

Bộ Chính trị cũng yêu cầu, từng bước mở rộng phạm vi phòng chống tham nhũng ra khu vực ngoài nhà nước. Từ những vụ việc gần đây được dư luận đặc biệt quan tâm như vụ Việt Á, FLC, Tân Hoàng Minh, ông có cảnh báo điều gì?

- Những sự việc đó cho thấy chúng ta phải rất chú trọng phòng chống tham nhũng khu vực ngoài nhà nước. Ở đây, không trái với quan điểm của Đảng về phát triển kinh tế tư nhân - tức là khuyến khích mọi người dân tham gia sản xuất, phát triển kinh tế để tăng cường tiềm lực của xã hội.

Nhưng chúng ta phải kiểm soát bằng luật để làm sao không có sự lợi dụng kẽ hở của luật pháp để làm những điều bất minh, bất chính. Mà ở đây bất minh, bất chính không phải là chuyện nhỏ, không chỉ với món tiền khổng lồ đâu. Như vấn đề đất đai, cổ phần, cổ phiếu còn làm rối loạn điều hành kinh tế - xã hội, gây thiệt hại cho nhà đầu tư.

Qua các vụ việc về kit test Covid, Tân Hoàng Minh, FLC lại càng phải nghiêm trị các hành vi tham nhũng, vi phạm pháp luật, bất kể đó là ai. Việc bắt lãnh đạo của các tập đoàn đó là vì vậy.

Bên cạnh đó phải tạo ra môi trường xã hội lành mạnh, ủng hộ cái tích cực và dấy lên công luận xã hội mà trong đó có vai trò của báo chí là biết phê phán nghiêm khắc những hành vi sai trái. Dư luận xã hội rất quan trọng, nó thúc đẩy luật pháp, bảo vệ luật pháp và vạch trần những điều xấu xa, gian trá để bảo vệ chính nghĩa, lương thiện.

Trong vụ Việt Á cho thấy có sự cấu kết giữa quan chức nhà nước với doanh nghiệp tư nhân?

- Tôi thấy, ở đây có biểu hiện rất tinh vi, phức tạp. Từ nội tại doanh nghiệp đã câu kết được với bên ngoài, thao túng được cả khu vực nhà nước, dẫn đến hiện tượng rất lo ngại đó là quan chức chính trị thoái hóa, rất dễ bị vật chất và đồng tiền mua chuộc.

Cho nên, phải thực hiện cho được điều Đảng ta nói là kiên quyết ngăn chặn, xử lý những cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, lợi dụng, lạm dụng quyền lực, chống lại nhóm lợi ích, bè phái. Quan chức càng phải nêu gương, liêm chính thì mới có thể dẹp được những tiêu cực như vừa rồi.

Phải chăng khi quan chức liêm chính thì doanh nghiệp có muốn móc nối để làm ăn phi pháp cũng khó, thưa ông?

- Đúng rồi! Đó là sức mạnh tự bảo vệ từ bên trong, từ chính mình, giúp vượt qua những cám dỗ của tiền bạc, vật chất trước mắt, nhất thời, có thể rơi vào hậu quả tai hại. 

Nhìn vào những cán bộ, đảng viên bị kỷ luật vừa rồi thấy họ mất tất cả, mất cả danh giá và quyền lợi vật chất. Do vậy, phải thực tỉnh mọi người, nhất là đội ngũ cán bộ về điều này để họ tự bảo vệ lấy họ và tham gia vào đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực.

Xin cảm ơn ông!