Năm 2021 bùng nổ của giới đầu tư: Ôm mộng làm 'trader', hết lao đầu vào cổ phiếu meme lại ôm chân Dogecoin và NFT

Một năm cuồng loạn của giới đầu tư thế giới

Thị trường tài chính năm 2021 đã chứng kiến một sự giao thoa mới lạ giữa văn hóa đại chúng và tài chính hiện đại. Trên chứng trường, các nhà đầu tư nhỏ lẻ hợp lực thổi giá cổ phiếu meme của GameStop hay AMC nhằm cạnh tranh mạnh mẽ với quỹ đầu cơ lớn.

Ở diễn biến khác, hai ngôi sao Tom Brady và Matt Damon đột ngột chuyển sang giao dịch tiền. Một số mã tiền ảo vốn bắt đầu như những trò đùa như Dogecoin lại thu hút hàng chục triệu USD đầu tư.

Ngoài ra, những bức tranh hoạt hình về loài vượn hay bất cứ thứ gì cũng bỗng nhiên được bán với giá hàng triệu USD trên thị trường NFT, một nơi mà chẳng mấy ai từng nghe qua hồi đầu năm 2020.

Ai cũng muốn chen chân vào cuộc chơi này, từ những học sinh trung học đến những người lớn tuổi từng lỡ hụt mất cơ hội làm giàu khi "bong bóng" dot-com phình to nhiều năm trước.

Rất khó để biết chính xác có bao nhiêu người đã trở thành "trader" trong năm nay. Tuy nhiên, một số chỉ báo có thể cho chúng ta biết thêm thông tin.

Chẳng hạn, số lượng người dùng đã qua xác minh của sàn tiền ảo Coinbase đã tăng lên 73 triệu chỉ trong tháng 9, trong khi vào đầu năm con số chỉ là 32 triệu.

Theo một báo cáo của hãng nghiên cứu Cerulli Associates, tỷ lệ người người giàu sử dụng tài khoản cá nhân để tham gia đầu tư đã tăng từ 35% vào năm 2015 lên 69% vào năm 2021.

Rất nhiều chuyên gia ở Phố Wall đang lúng túng trước sự trỗi dậy của thị trường tài chính trong năm nay. 

Cerulli Associates bình luận: "Các nhà đầu tư chủ yếu bị hút vào những tài sản hay biến động và được truyền thông đồn thổi như cổ phiếu GameStop hoặc tiền ảo, hay những lĩnh vực mà họ tin là có thể gặt hái lợi nhuận khổng lồ trong thời gian ngắn". 

Không lâu trước, tổ chức Certified Serious People còn lo ngại rằng quá nhiều nhà đầu tư đang nhảy vào chứng khoán và điều này có thể làm sai lệch thị trường tài chính.

Lý do nào khiến thị trường điên cuồng trong năm qua?

Lịch sử luôn lặp lại khi các con bạc đâm đầu vào thị trường vì lòng tham, nỗi sợ bị bỏ lỡ (FOMO). 

Tiền số và NFT đã nhanh chóng phát triển thành những "sới bạc" dưới cái mác đổi mới (Innovation) và trí tuệ (Intellectual). Chúng khiến những nhà giao dịch đam mê với sự phức tạp của thị trường tài chính cũng như cách mà các đầu tư chuyên nghiệp thực hiện nó, không khó hiểu để nhiều người chơi tiền số dùng các công thức, đồ thị hay những phân tích "chuyên nghiệp" để diễn giải cho các loại tiền số mang danh nghĩa "cách mạng công nghệ".

Theo Bloomberg, cụm từ "Proof of Work" vốn để chỉ thuật toán cần thiết nhằm vận hành mạng lưới blockchain tiền số như Bitcoin thì nay cũng có thể dùng để ví von cho các nhà đầu cơ. Cụ thể, mọi người tin rằng giàu có sẽ đến nếu bạn chăm chỉ, đọc nhiều sách dạy làm giàu trực tuyến, nghe đủ các bài thuyết giảng, xem đủ video hướng dẫn trên Youtube, nghiên cứu đủ các loại phương tiện truyền thông mạng xã hội, tìm hiểu hết các mẫu biểu đồ kỹ thuật và bấm nút mua đúng thời điểm.

Tất cả mọi cảm xúc chi phối nhà đầu tư dường như xuất phát từ việc đại dịch Covid-19 buộc chúng ta phải "cách ly với nhau". Để từ đó, các cộng đồng đầu tư trực tuyến kiểu mới hình thành.

Trong sự giao thoa giữa tài chính và văn hóa đại chúng, những cộng đồng này họp mặt trên diễn đàn Reddit hoặc qua các hashtag trên mạng xã hội Twitter, trong các cuộc trò chuyện trên Discord và Slack, hoặc thậm chí là qua các tin nhắn đơn giản.

Chúng ta có thể dễ dàng nhận ra những thành viên nhiệt tình nhất của những cộng đồng trên. Trong các bức ảnh trên mạng, những tín đồ đam mê tiền ảo như Tom Brady dường như có gắn tia laze trên mắt, Bloomberg ví von.

Theo Bloomberg, giá trị của những đồng tiền số phần lớn nằm ở niềm tin của nhà đầu tư hơn là các yếu tố kinh tế, công nghệ. Chẳng có dòng tiền cơ bản hay lý thuyết kinh tế nào lý giải nổi hoạt động của thị trường này, trong khi cho dù có là cách mạng công nghệ thì chính phủ cũng sẽ không đứng ngoài cuộc. Thậm chí công nghệ của các đồng tiền số mới chẳng thay đổi gì với đồng cũ, và người ta cũng không rõ tạo ra chúng để làm gì ngoài việc "lùa gà".

Việc sáng tạo nên những "sới bạc" này vô cùng đơn giản. Nhà đầu tư muốn bắt đầu bằng 1 đồng meme coin ư? Chỉ cần sao chép mã nguồn mở, đặt tên cho nó, thực hiện vài chỉnh sửa rồi chào hàng. Giá của đồng token này sẽ chẳng ảnh hưởng bởi những yếu tố kinh tế cơ bản nào mà được xác định bởi chính cộng đồng nắm giữ. Chúng tùy thuộc vào việc được quảng bá trên truyền thông như thế nào để mọi người rót tiền vào đây.

Chẳng hề ngạc nhiên khi những người nổi tiếng như Elon Musk khiến Bitcoin, Shiba Inu coin hay Dogecoin tăng giá. Cũng dễ hiểu khi nhiều người nổi tiếng được thuê quảng bá tiền số để rồi lừa các nhà đầu cơ và bày trò diễn kịch tố cáo nhau.

Apple của tương lai?

Hãng tin Bloomberg cho hay, nghe thật điên rồ nhưng thị trường đầu cơ hiện nay là vậy. Ai đó sẽ giàu to từ tiền số bởi một người khác sẽ phải mua đỉnh, ôm đống tài sản với mức giá vô lý chẳng có tác dụng gì để rồi sau này tự hỏi chuyện ngu ngốc gì đang diễn ra vậy.

Tất nhiên không phải đồng tiền số nào cũng sẽ mất giá trị, nhưng trong bối cảnh Fed thắt chặt chính sách tiền tệ và nền kinh tế hướng tới bình ổn trở lại thì thị trường sẽ không thể tiếp tục điên rồ như hiện nay được nữa. Cho dù có biến thể mới như Omicron đi chăng nữa thì nền kinh tế vẫn sẽ phải trở về vận hành như cũ khi con người phải dựa trên các yếu tố kinh tế cơ bản để giao thương và sinh tồn.

"Theo kinh nghiệm của tôi, tất cả các nhà đầu cơ hiện nay đang hành xử theo bản năng", chuyên gia Chuck McNaughton của ScotiaMcLeod nhận định.

Hãng tin Bloomberg cho biết chẳng ai trong số những người chơi tiền số chắc chắn được khoản đầu tư của họ sẽ sinh lời như cổ phiếu của Apple hay Amazon đã từng làm. Thế nhưng nỗi lo sợ từ bỏ cơ hội, bỏ lỡ những khoản lợi nhuận khổng lồ khiến mọi người không nỡ đứng ngoài.

Mặc dù vậy, Bloomberg vẫn cảnh báo, tiền số chỉ là ảo nhưng đồng vốn người chơi bỏ ra là thật, do đó hãy cẩn trọng khi tham gia canh bạc mà bạn chẳng biết ai là kẻ ngốc cuối cùng.