Việt Nam trở thành ‘chiến trường’ fintech mới của Đông Nam Á

Trước khi TP. HCM phong tỏa do Covid-19, MoMo chạy chương trình với một số chuỗi cà phê lớn nhất cả nước. Người dùng MoMo được giảm giá khi sử dụng ứng dụng đặt hàng, thanh toán và nhận hàng theo thời gian hẹn trước. Chương trình giúp người dùng cảm nhận sự thuận tiện của ứng dụng all-in-one.

Khách hàng dùng MoMo cho một khoản mua rất nhỏ là một phần trong chiến lược đưa ứng dụng lên “trang đầu iPhone”. Tại một nước nơi 80% hoạt động thương mại vẫn diễn ra offline, mua một cốc cà phê là giao dịch vừa phải, đủ để khuyến khích mọi người mở ứng dụng hàng ngày, thậm chí là vài lần mỗi ngày. Đổi lại, nó làm tăng cơ hội sử dụng các dịch vụ khác của MoMo như mua vé xem phim, đặt đồ ăn, đặt vé máy bay hay chơi game.

MoMo ra mắt năm 2013 và hiện là ví điện tử lớn nhất Việt Nam. Là người đi đầu mang đến lợi thế thời gian để xây dựng mối quan hệ với hàng chục ngàn cửa hàng và kết nối họ với công nghệ chuyển tiền giữa các tài khoản ngân hàng. MoMo chiếm khoảng 60% thị trường thanh toán di động Việt Nam, xử lý hơn 14 tỷ USD giao dịch hàng năm cho hơn 25 triệu người dùng.

Sự phát triển của MoMo thu hút các đối thủ ngoại quốc, đưa Việt Nam trở thành một trong các thị trường fintech cạnh tranh nhất châu Á. Hàng chục "người chơi", bao gồm Sea và Grab, đã nhảy vào lĩnh vực này và đốt không ít tiền để kéo người dùng. Các chuyên gia dự đoán rất ít người sống sót trong "trận chiến", không chỉ chống lại lẫn nhau mà còn với các dịch vụ tương tự do ngân hàng và viễn thông cung cấp.

Theo ông Takahiro Suzuki, Đối tác quản lý tại Genesia Ventures, một nhà đầu tư lâu năm tại Indonesia và Việt Nam, có thể thị trường chỉ còn 2 hay 3 "người chơi" cuối cùng.

Cuộc chiến sẽ còn căng thẳng. VNLife, công ty vận hành ví điện tử VNPay được SoftBank hậu thuẫn, vừa huy động được 250 triệu USD từ các nhà đầu tư. MoMo gọi thành công 100 triệu USD từ tháng 1 và đang cân nhắc tiếp tục huy động.

Để mở rộng mạng lưới cửa hàng chấp nhận ứng dụng, MoMo mở rộng toàn bộ dịch vụ, lấn sân sang các lĩnh vực như bảo hiểm xe máy, cho vay tiêu dùng. Họ cũng mua lại một công ty phần mềm nhằm tăng tốc độ phát triển sản phẩm.

Dù kinh tế Việt Nam nhỏ hơn Indonesia, Thái Lan và Philippines, các nhà đầu tư nhận định thị trường fintech đặc biệt hấp dẫn vì một vài lý do. Tỉ lệ tiếp cận di động của Việt Nam thuộc hàng cao nhất khu vực, khoảng 80% đối với người trưởng thành nhưng tỉ lệ chi nhánh ngân hàng trên đầu người lại tương đối thấp. Nhà quản lý thể hiện sự ủng hộ đối với fintech khi cấp giấy phép ví điện tử cho nhiều công ty. Kết hợp lại, nó tạo ra mảnh đất màu mỡ cho các startup muốn cung cấp dịch vụ tài chính qua smartphone.

Dịch Covid-19 xóa bỏ một nút thắt lớn để fintech cất cánh. Trước đây, thuyết phục các cửa hàng sử dụng ví điện tử khá khó vì chủ cửa hàng lo bị mất phí cho nhà cung cấp ví điện tử. Tuy nhiên, giãn cách xã hội khiến họ phải tìm những con đường khác tiếp cận người dùng qua Internet.

MoMo có đầy đủ lợi thế để tận dụng làn sóng này, nhưng họ cũng phải đối mặt với nhiều đối thủ ngang tài ngang sức trên thị trường. Trong số các đối thủ mạnh nhất có ZaloPay của VNG. Theo Tiến sĩ kinh tế Huy Phạm, lợi thế rất lớn của ZaloPay là liên kết với Zalo, ứng dụng chat phổ biến nhất Việt Nam.

Trong khi đó, Grab bắt tay với Moca làm tùy chọn thanh toán chính trong ứng dụng. Sea, công ty game và thương mại điện tử của Singapore, cũng giới thiệu dịch vụ thanh toán tại Việt Nam. Sea còn vận hành Now, một trong các ứng dụng giao hàng phổ biến nhất trong nước.

MoMo tin rằng có thể đánh bại đối thủ nhờ liên kết với các chuỗi cà phê và cửa hàng tiện lợi. Người dùng trẻ sử dụng chúng thường xuyên hơn so với mua sắm hay gọi xe.

Tiến sĩ Huy Phạm nhận xét mức độ trung thành của người dùng Việt Nam “thấp”. Nhiều người tải về nhiều ví và chọn ví nào giảm giá nhiều nhất khi mua sắm. Thách thức đặt ra là làm thế nào để người dùng tiếp tục sử dụng ứng dụng khi không có khuyến mãi lớn. Ông không tin điều đó sẽ xảy ra. Khi hỏi 40 học viên trong một lớp học fintech rằng họ có dùng ví điện tử nếu không có khuyến mãi không, tất cả đều lắc đầu. Do đó, ông nghi ngờ chỉ có các ví điện tử lớn nhất mới tồn tại trong 5 năm tới.

Một nguy cơ nữa với ví điện tử là các nhà mạng bắt đầu thí điểm Mobile Money, cho phép người dùng chuyển tiền từ điện thoại và mua sắm mà không cần tài khoản ngân hàng.