Rửa tiền đẩy giá nhà đất ‘lên trời’, tỷ đô cất giấu vào bất động sản

Anh Youssef Ahmed, người Iraq, là một nhân viên viễn thông. Anh đã kết hôn và có một cậu con trai 5 tuổi. Vợ chồng anh vẫn chung sống với cha mẹ do không đủ tiền mua nhà giữa bối cảnh giá cả bất động sản ngày càng tăng cao. Được biết, mức lương của anh là 1.000 USD (hơn 24 triệu đồng/tháng), gấp đôi mức thu nhập trung bình ở quốc gia Tây Á này.

"Ngay cả khi thu nhập tăng lên cũng không bao giờ bằng giá nhà hoặc đất có giá cắt cổ", Ahmed bày tỏ. 

Ở ngoại ô Baghdad, những khu đất nông nghiệp và rừng cọ tươi tốt từng là niềm tự hào của người Iraq đang dần biến mất dưới lớp bê tông, do lợi nhuận từ bất động sản nhiều hơn từ nông nghiệp.

Nhưng những người Iraq bình thường như anh Ahmed đang mơ về ngôi nhà của riêng mình lại thấy rất ít cơ hội. Hiện, Ahmed cân nhắc vay ngân hàng để mua nhà. Tuy nhiên, lãi suất ngân hàng cao lên tới 10%/năm nhưng thu nhập không tăng thì rất khó. Ngay cả việc hướng ra mua nhà ở ngoại ô cũng không phải là ý tưởng hay. 

"Nếu bạn di chuyển ra khỏi trung tâm, sẽ có vấn đề về giao thông. Ngay cả như vậy đi chăng nữa, giá cả cũng không giảm nhiều. Tôi đã suy nghĩ nhưng không có cách nào cả", Ahmed nói. 

Iraq là đất nước có nguồn dầu mỏ dồi dào nhưng tham nhũng tràn lan. Thậm chí, bất động sản trở thành kênh để rửa tiền. Bên cạnh đó, sự thất bại trong quy hoạch nhà ở và nhu cầu ngày tăng đã đẩy giá nhà ở thủ đô Baghdad vượt quá khả năng của nhiều người dân Iraq bình thường.

Theo Ngân hàng Thế giới, hệ thống ngân hàng của Iraq vẫn còn kém phát triển, cứ 5 người thì chỉ có 1 người có tài khoản ngân hàng. Do đó, nhiều giao dịch bất động sản được thực hiện bằng tiền mặt. Điều đó có nghĩa là việc bán bất động sản là một cách để "giấu tiền vào đất cát và các cao ốc một cách dễ dàng, nhanh chóng".

Thậm chí, phát ngôn viên Mohammed al-Rabie của chính quyền Baghdad cho hay: "Việc tăng giá bất động sản không liên quan đến thị trường mà liên quan đến mafia và rửa tiền".

Bạo lực tàn phá Iraq sau khi Mỹ tấn công nước này để lật đổ chính quyền của cố Tổng thống Saddam Hussein khiến giá bất động sản sụt giảm. Nhiều nhà đầu tư thích mua bất động sản ở các khu tự trị của người Kurd tại phía Bắc Iraq hoặc ở nước láng giềng Thổ Nhĩ Kỳ.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, thị trường bất động sản ở Baghdad đang trên đà tăng giá. Tại khu thương mại Karrada, các biệt thự cũ kỹ đổ nát nằm cạnh các tòa nhà mới mọc lên có giá khoảng 1200-1700 USD/m2 (28 triệu đồng - 39 triệu đồng/m2). Hiện giá đã được đẩy lên 3000 USD và thậm chí 5000 USD/m2 (70 triệu đồng - 117 triệu đồng/m2).

Tại quận Jadriya, đại lý bất động sản Hussein al-Safar cho biết, giá nhà tăng một cách "đáng kinh ngạc". Nhu cầu mua bất động sản tăng cao đã đẩy giá mỗi mét vuông trong khu vực lên tới 4.000 USD (93 triệu đồng), thậm chí 8.000 USD (187 triệu đồng).

Tháng 11/2022, một vụ bê bối tham nhũng đã bị phanh phui ở Iraq. Theo đó, 2,5 tỷ USD đã bị đánh cắp từ cơ quan thuế của Iraq. 

Thủ tướng Mohammed Shia al-Sudani cho biết, việc thu hồi số tiền bị đánh cắp rất phức tạp, bởi thực tế nó đã được dùng để "mua bất động sản ở những khu vực đắc địa của Baghdad".

Sajad Jiyad, một thành viên của tổ chức tư vấn Century International cho hay, hơn 1 tỷ USD đã được sử dụng để mua 55 bất động sản ở Baghdad, trong khi 1 tỷ USD  khác được tài trợ cho "nhà cửa, đất đai và các tài sản khác".