Tự do hóa lãi suất (Interest rate liberalization) là việc gỡ bỏ hoàn toàn ràng buộc về lãi suất trong nền kinh tế chung.
Tự do hóa lãi suất (Interest rate liberalization) là việc gỡ bỏ hoàn toàn ràng buộc về lãi suất trong nền kinh tế chung.
Việc lãi suất hoàn toàn được điều chỉnh, thay đổi theo yêu cầu của thị trường được gọi là tự do hóa lãi suất.
Đây là một cơ chế lãi suất trong đó có rất ít hoặc thậm chí không có sự can thiệp của các cơ quan chức năng vào vấn đề hình thành lãi suất, thay vào đó lãi suất được hình thành dựa trên cơ sở thị trường và vận động theo quy luật cung - cầu.
Xem thêm: Fed sẽ nâng lãi suất tới 7 lần trong năm nay?
Cụ thể, sự can thiệp của Ngân hàng Trung ương đối với lãi suất thị trường được điều hành qua các công cụ gián tiếp như tái cấp vốn hay lãi suất tái chiết khấu nhằm tác động đến cung cầu vốn trên thị trường tiền tệ để xác lập mức lãi suất cân bằng.
Do đó, tự do hóa lãi suất được hiểu theo hướng tháo bỏ các giới hạn bất hợp lý trong kinh doanh tiền tệ của khu vực trung gian tài chính và thay thế bằng các biện pháp điều tiết lãi suất gián tiếp của Ngân hàng Trung ương thông qua công cụ của chính sách tiền tệ.
Cốt lõi của tự do hóa lãi suất là cả một quá trình gỡ bỏ hầu hết các quy phạm, loại bỏ tối đa các kiểm soát về lãi suất trong kinh doanh tiền tệ như đã đề cập bên trên.
Các mức lãi suất về tiền gửi, cho vay cụ thể theo giai đoạn, theo đối tượng của các tổ chức tín dụng đối với nền kinh tế do chính họ ấn định và dựa trên cung cầu vốn và cả sự cạnh tranh ngoài thị trường. Từ đó, mức lãi suất được hình thành và phản ánh đúng nhu cầu thị trường.
Bằng việc điều hành lãi suất tái chiết của mình với các tổ chức tín dụng, Ngân hàng Trung ương có thể kiểm soát, điều hành lãi suất kinh doanh của tổ chức tín dụng phù hợp với mục tiêu chính sách tiền tệ. Qua đó, có thể tác động đến lãi suất trên thị trường tiền tệ liên ngân hàng và tác động được đến cả lãi suất kinh doanh của những tổ chức tín dụng.
Xem thêm: IMF: Fed tăng lãi suất sẽ làm chậm đà phục hồi của châu Á
Các dòng vốn trong xã hội trong được tự do luân chuyển đến mọi nơi tùy thuộc mong muốn của nhà đầu tư thông qua tự do hóa lãi suất mà không gặp bất kỳ khó khăn phi kinh tế nào. Tại thời điểm đó, lãi suất sẽ tự điều chỉnh linh hoạt và nhạy cảm, phản ánh tương đối chính xác nhu cầu đòi hỏi của thị trường.
Nhờ vào tự do hóa lãi suất, dòng vốn sẽ được lưu chuyển từ nơi có lợi nhuận thấp đến nơi có lợi nhuận cao, từ nơi nhiều rủi ro đến nơi có mức độ rủi ro thấp hơn. Điều này sẽ giúp nền kinh tế tăng trưởng mạnh mẽ, tạo điều kiện cho kinh tế vĩ mô không bất ổn, vốn đầu tư vào phát triển sản xuất gia tăng, các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế phát triển mạnh mẽ và hiệu quả.
Để tự do hóa lãi suất, ta cần có 06 điều kiện: hành lang pháp lý cho hoạt động kinh tế tài phải tương đối đồng bộ và hoàn chỉnh; thị trường tài chính (gồm thị trường tiền tệ và thị trường chứng khoán) đã ra đời và hiệu quả trong khâu vận hành; các tổ chức kinh tế đều đảm bảo khả năng sử dụng vốn triệt để và có hiệu quả; môi trường kinh tế vĩ mô đã ổn định và khá chắc chắn; hệ thống ngân hàng hoạt động hữu hiệu, ổn định và cuối cùng về nguồn lực nội địa bao gồm: vốn, lao động, tài nguyên,... đã được phân phối và hợp lý trong cách sử dụng.
Xem thêm: Nhiều ngân hàng rục rịch tăng lãi suất huy động
