Biểu đồ nến Nhật - Candlestick Charting là một phương pháp phân tích kỹ thuật trên thị trường chứng khoán được người Nhật Bản phát minh vào những năm 1600. Sau này được Steven Nison phát triển và phổ biến phương pháp phân tích này trên toàn thế giới, được ứng dụng rộng rãi trong phân tích kỹ thuật ngày nay.
Biểu đồ nến thể hiện cuộc chiến tranh giành vị thế giữa người mua (người kì vọng giá đi lên) và bán (người kì vọng giá đi xuống) trong một khoảng thời gian xác định.
Giá mở cửa: Là mức giá giao dịch mua, bán đầu tiên trong phiên giao dịch (Trên sàn HOSE mức giá mở cửa là mức giá khớp lệnh trong phiên khớp lệnh định kỳ ATO xác định giá mở cửa)
Giá đóng cửa: Là mức giá giao dịch mua, bán cuối cùng trong phiên giao dịch (ATC). Đây là mức giá có ý nghĩa quan trọng nhất và được sử dụng nhiều nhất trong phân tích kỹ thuật.
Giá thấp nhất: Là mức giá thấp nhất trong phiên giao dịch
Giá cao nhất: Là mức giá cao nhất trong phiên giao dịch
Hình vẽ bên dưới thể hiện mô hình một nến Nhật tiêu chuẩn, mỗi một cây nến biểu thị cho mức độ giao động giá trong một phiên giao dịch. Một cây nến xanh được hình thành khi mức giá đóng cửa cao hơn mức giá mở cửa của phiên giao dịch đó. Ngược lại, một cây nến đỏ được hình thành khi có giá đóng cửa thấp hơn mức giá mở cửa.
Thành phần nến gồm 3 phần: Bóng trên (hay còn gọi là râu trên), Thân nến, Bóng dưới (hay còn gọi là râu dưới).
Màu nến có thể thay đổi trong nền tảng giao dịch (như MT4, MT5) tùy theo sở thích của người giao dịch. Trong bài viết này, chúng ta quy ước, nếu giá đóng cửa thấp hơn giá mở cửa thì ta có cây nến màu đỏ, ngược lại giá đóng cửa cao hơn giá mở cửa ta có cây nến màu xanh. Đường kẻ phía trên và dưới của giá mở cửa hay đóng cửa thể hiện biến động giá trong ngày (bóng nến). Phần thân nến này đại diện cho phạm vi giá giữa mở và đóng của giao dịch ngày hôm đó.
Nhìn vào biểu đồ nến Nhật Bản, ta có thể biết được giá cổ phiếu ngày hôm đó, gồm giá mở cửa, đóng cửa, cao nhất, thấp nhất là bao nhiêu.
Đối với cổ phiếu chỉ có giá đóng cửa như các cổ phiếu nằm trên sàn HNX (sàn này không có phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa), khi đó, ta lấy mức giá khớp lệnh đầu tiên làm giá mở cửa. Hoặc sàn UPCOM không có phiên giao dịch khớp lệnh định kỳ, khi đó giá mở cửa là mức giá khớp lệnh đầu tiên. Trong khi đó, giá đóng cửa là mức giá bình quân gia quyền của tất cả các mức giá trong phiên giao dịch.
=> Xem thêm: Lời khuyên của Warren Buffett về TTCK 2021: ‘Đừng đầu tư chứng khoán như đánh bạc’
Mô hình Bearish Engulfing: Một mô hình engulfing giảm giá phát triển trong một xu hướng tăng khi người bán đông hơn người mua. Hành động này được phản ánh bởi một thân thật dài màu đỏ nhấn chìm một thân nến thật nhỏ màu xanh. Mô hình này cho thấy rằng người bán đang kiểm soát trở lại và giá có thể tiếp tục giảm.
Mô hình Bullish Engulfing: Một mô hình engulfing ở phía xu hướng tăng của thị trường diễn ra khi người mua vượt bán. Điều này được phản ánh trong biểu đồ bởi một thân nến dài màu xanh lá cây nhấn chìm một thân nến nhỏ màu đỏ.
Hammer/Cây búa: Nến búa bao gồm một thân nến nhỏ và một bóng dưới dài (tức là giá thấp nhất thấp hơn nhiều so với giá mở cửa, giá cao nhất và giá đóng cửa). Thân nến có thể đỏ hoặc xanh. Đây là nến báo hiệu giá tăng nếu xuất hiện sau một xu hướng giảm mạnh.
Inverted red Hammer/Nến búa ngược màu đỏ: Đây là dạng đảo ngược của cây búa với thân màu đen. Mẫu hình này báo hiệu sự đảo chiều ở đáy và được xác nhận dựa vào cây nến tiếp theo.
Bearish Evening Star: Một ngôi sao buổi tối là một mô hình topping. Nó được xác định bởi cây nến cuối cùng trong mô hình mở bên dưới thân nến nhỏ của ngày hôm trước. Thân nến nhỏ có thể có màu đỏ hoặc xanh. Cây nến cuối cùng đóng cửa sâu vào thân nến hai ngày trước đó. Mô hình cho thấy sự chững lại của người mua và sau đó người bán nắm quyền kiểm soát. Bán nhiều hơn có thể phát triển.
Doji star/Sao Doji: Nến ngôi sao cho tín hiệu đảo chiều và nến Doji cho thấy sự lưỡng lự. Vì thế, mẫu hình này thường báo hiệu sự đảo chiều sau một giai đoạn lưỡng lự. Trước khi giao dịch theo mẫu hình sao Doji, chúng ta nên đợi đến khi có tín hiệu xác nhận (có sự xuất hiện của mẫu hình sao mai chẳng hạn). Nến thứ nhất có thể đỏ hoặc xanh.
Evening star/Sao hôm: Sau một nến xanh dài là một nến nhỏ xanh/đỏ (đây là nến ngôi sao), và tạo khoảng trống phía trên cây nến xanh trước đó. Nến thứ 3 có thân đỏ với giá đóng cửa nằm sâu trong phạm vi thân nến xanh đầu tiên. Mẫu hình này báo hiệu khả năng tạo đỉnh và giảm giá. Nến ngôi sao cho thấy khả năng đảo chiều và nến giảm (thân nến đỏ) xác nhận tín hiệu này. Nến ngôi sao có thể xanh hoặc đỏ.
Evening Doji star/Sao hôm Doji: Sau một nến xanh dài là một nến Doji và tạo khoảng trống phía trên cây nến trắng trước đó. Nến thứ 3 có thân đỏ với giá đóng cửa nằm sâu trong phạm vi thân nến xanh đầu tiên. Mẫu hình này báo hiệu khả năng tạo đỉnh và giảm giá lớn hơn mẫu hình sao hôm thông thường do có thêm nến Doji.
Morning star/Sao mai: Sau một nến đỏ dài là một nến nhỏ xanh (đây là nến ngôi sao) và tạo khoảng trống phía dưới cây nến đỏ trước đó. Nến thứ 3 có thân xanh với giá đóng cửa nằm sâu trong phạm vi thân nến đỏ đầu tiên. Mẫu hình này báo hiệu khả năng tạo đáy và tăng giá. Nến ngôi sao cho thấy khả năng đảo chiều và nến tăng thứ 3 xác nhận tín hiệu này. Nến ngôi sao có thể xanh hoặc đỏ.
Morning Doji star/Sao mai Doji: Sau một nến đỏ dài là một nến Doji và tạo khảng trống phía dưới cây nến đỏ trước đó. Nến thứ 3 có thân xanh với giá đóng cửa nằm sâu trong phạm vi thân nến đen đầu tiên. Mẫu hình này báo hiệu khả năng tạo đáy và tăng giá lớn hơn mẫu hình sao mai thông thường do có thêm nến Doji.
Shooting star/Sao băng: Cây nến này (đỏ hoặc xanh) có thân nhỏ, bóng trên dài và bóng dưới rất ngắn hoặc không có. Mẫu hình này cho tín hiệu đảo chiều nhẹ nếu xuất hiện sau một đợt tăng. Nến sao băng có bóng trên dài và thân nến phải gần mức giá thấp nhất.
=> Xem thêm: Những tiêu chí lựa chọn cổ phiếu theo phương pháp CANSLIM
Mẫu hình Harami báo hiệu sự suy giảm của cường độ dao động giá. Mẫu hình này xuất hiện khi một nến nhỏ nằm gọn trong phạm vi của một thân nến lớn hơn trước đó.
Bearish Harami: Một nến Harami giảm là một thân nến nhỏ (màu đỏ) hoàn toàn bên trong nến của ngày hôm trước. Đây không phải là một mô hình để vào lệnh, mà thường dùng để quan sát. Mô hình cho thấy sự do dự của một phần người mua. Nếu giá tiếp tục cao hơn sau đó, tất cả có thể vẫn ổn với xu hướng tăng, nhưng một cây nến giảm theo mô hình này cho thấy một đợt trượt giá tiếp theo.
Bullish Harami: Một xu hướng giảm đang diễn ra và một phần thân nến xanh nhỏ xuất hiện bên trong phần thân nến lớn (màu đỏ) của ngày hôm trước. Điều này cho biết rằng xu hướng đang tạm dừng. Nếu nó được theo sau bởi một nến tăng khác, có thể sẽ diễn ra nhiều đợt tăng giá hơn nữa.
Bearish Harami Cross: Một nến tăng được theo sau bởi một doji — phiên mà thanh nến có mức mở và đóng gần như bằng nhau. Doji nằm trong phần thân nến của phiên trước. Kịch bản thị trường tương tự Bearish Harami
Bullish Harami Cross: Mô hình này xuất hiện trong xu hướng giảm, nơi theo sau một nến giảm là doji. Doji nằm trong phần thân nến của phiên trước. Các tác động tương tự như Harami tăng giá.
Sau một thân nến dài màu xanh là 3 thân nến nhỏ (thường là màu đỏ). Tiếp theo là một thân nến dài màu xanh khác. 3 thân nến đỏ nằm gọn trong phạm vi của thân nến xanh trước đó. Mẫu hình này cho thấy sự tiếp tục của một xu hướng tăng. Giá đang tăng mạnh, sau đó trải qua 3 lần điều chỉnh và tiếp tục tăng trở lại.
Doji/Doji: Trong nến Doji, giá mở cửa và giá đóng cửa bằng nhau và tạo thành một chữ thập. Có nghĩa là thân nến không đỏ cũng không xanh. Nến Doji cho thấy sự do dự vì chứng khoán mở cửa và đóng cửa tại cùng một mức giá. Nến Doji xuất hiện trong nhiều mẫu hình nến quan trọng.
Double Doji/2 nến Doji: Mẫu hình này cho thấy sau khi bứt phá khỏi giai đoạn lưỡng lự hiện tại thì sẽ có một đợt biến động mạnh.
Dragonfly Doji/ Doji chuồn chuồn: Nến này cũng báo hiệu sự đảo chiều. Doji chuồn chuồn cũng xuất hiện khi giá đóng cửa và giá mở cửa bằng nhau (Một Doji) và giá thấp nhất thấp hơn rất nhiều so với giá mở cửa, giá cao nhất và giá đóng cửa.
Gravestone Doji/ Doji bia mộ: Trong nến này, giá mở cửa và giá đóng cửa là mức thấp nhất của kì giao dịch. Nến này cho thấy tín hiệu đảo chiều tại đỉnh thị trường, Bóng trên càng dài thì tín hiệu đảo chiều càng đáng tin cậy.
Long-legged Doji/ Doji chân dài: Đây là nến Doji có bóng trên và bóng dưới đều rất dài. Nến này thường báo hiệu điểm đảo chiều.
Biểu đồ nến Nhật là một trong những công cụ hữu ích nhất trong phân tích kỹ thuật để phân tích và dự báo thị trường chứng khoán. Đây là công cụ giúp nhà đầu tư nhận biết nhanh nhất về diễn biến thị trường. Nó có độ trễ ít hơn nhiều so với các chỉ báo hay hình mẫu kỹ thuật khác. Đây là công cụ hiệu quả trong giao dịch ngắn hạn, trong việc quyết định đầu tư và cắt lỗ. Nhà đầu tư cũng không nên quên việc kết hợp với các công cụ kỹ thuật khác để có cái nhìn tổng quan, chính xác và dài hạn hơn về thị trường.
=> Xem thêm: Nhận định thị trường chứng khoán ngày 5/8/2021: Kiểm tra vùng hỗ trợ gần 1.325 – 1.330 điểm?
