Tiền ảo có thể châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu

Trong một bài phát biểu mới đây, ông Cunliffe so sánh tốc độ tăng trưởng của thị trường tài sản số từ 16 tỷ USD cách đây 5 năm lên 2,3 nghìn tỷ USD hiện nay với thị trường nợ địa ốc dưới chuẩn 1,2 nghìn tỷ USD ở Mỹ hồi năm 2008.

“Mỗi khi trong hệ thống tài chính có một thứ gì đó tăng trưởng rất nhanh và tăng trưởng trong một không gian không có sự giảm sát, thì cơ quan chức năng về ổn định tài chính phải để ý”, ông nói.

Ông Cunliffe cũng thừa nhận rằng các chính phủ và cơ quan giám sát cần thận trọng để không đưa ra những động thái “quá tay” hoặc xem những thứ mới mẻ như tiền ảo là “nguy hiểm” chỉ bởi chúng khác biệt, nhằm tránh bóp nghẹt sự sáng tạo. Ông nói công nghệ tiền ảo mang lại triển vọng về “sự cải thiện căn bản” các dịch vụ tài chính.

Theo quan điểm của vị Phó thống đốc, rủi ro mà tiền ảo đặt ra đối với ổn định tài chính ở thời điểm này vẫn ở mức thấp, nhưng những ứng dụng hiện có của tài sản số đặt ra mối lo về ổn định tài chính, bởi phần lớn tiền ảo hiện nay “không có giá trị thực chất gì và rất dễ rơi vào những đợt điều chỉnh giá mạnh”.

Năm nay, Bitcoin và Ethereum, hai đồng tiền ảo lớn nhất thế giới có lúc sụt giá hơn 30% trước khi hồi phục. Giá của Bitcoin và Ethereum không ngừng biến động mạnh kể từ khi hai đồng tiền ảo này ra đời, rất dễ bị ảnh hưởng bởi những nhân tố bên ngoài, chẳng hạn bình luận của CEO Tesla Elon Musk hay những đợt siết chặt kiểm soát thị trường tiền ảo của Chính phủ Trung Quốc.

“Thế giới tiền ảo đang bắt đầu kết nối với hệ thống tài chính truyền thống và chúng ta đang chứng kiến sự xuất hiện của đòn bẩy tài chính. Và quan trọng hơn, điều này đang xảy ra trong một không gian không được điều tiết”, ông Cunliffe nói.

Những phát biểu trên tương tự như sự cảnh báo mà Thống đốc BOE Andrew Bailey đưa ra hồi tháng 5. Ông Bailey khi đó nói rằng các nhà đầu tư tiền ảo nên chuẩn bị cho khả năng mất hết tiền vì tiền ảo thiếu “giá trị thực chất”. Ngoài ra, Cơ quan Giám sát tài chính Anh (FCA) cũng đã cảnh báo về bản chất rủi ro của đầu tư tiền ảo.

Ông Cunliffe nói rằng rủi ro đối với hệ thống tài chính có thể gia tăng mạnh mẽ nếu thị trường tiền tục tăng trưởng với một tốc độ như vậy, nhưng mức độ rủi ro sẽ được quyết định bởi tốc độ phản ứng của các cơ quan chức năng và chính phủ. Ông chỉ ra rằng trong vòng 5 năm trở lại đây, Bitcoin đã có khoảng 30 lần sụt giá ít nhất 10% chỉ trong 1 ngày, mạnh nhất là một cú giảm gần 40% chỉ trong vòng 24 giờ đồng hồ sau khi xảy ra sự cố tại sàn tiền ảo BitMEX.

“Một câu hỏi đặt ra là điều gì có thể xảy đến từ những sự kiện như vậy, nếu những tài sản số này tiếp tục tăng trưởng với tốc độ mạnh mẽ, nếu chúng tiếp tục gia tăng sự gắn kết với hệ thống tài chính truyền thống, và nếu các chiến lược đầu tư tiếp tục trở nên phức tạp hơn?” ông Cunliffe nói.

Liệu hệ thống tài chính có thể hấp thụ những đợt điều chỉnh giá chóng mặt của tiền ảo gây thua lỗ nghiêm trọng cho nhà đầu tư, mà không gây ra ảnh hưởng lan toả ra nền kinh tế thực? Điều này phụ thuộc chủ yếu và mức độ kết nối giữa thị trường tiền ảo với các thị trường khác và mức độ sự dụng đòn bẩy.

Hai yếu tố nguy cơ trên đều hiện diện trên thị trường nợ địa ốc dưới chuẩn ở Mỹ trước năm 2008, dẫn tới ảnh hưởng lan rộng và cuối cùng “hạ gục” nền kinh tế toàn cầu. Ở thời điểm hiện tại, cả hai yếu tố này đang ngày càng hiện rõ trên thị trường tiền ảo, theo ông Cunliffe.

Phó thống đốc BOE cho rằng cơ quan chức năng cần quản lý rủi ro ngày càng lớn này và đảm bảo hệ thống tài chính vững vừng trước những đợt điều chỉnh mạnh của thị trường tiền ảo.

“Mặc dù tài chính số vận hành theo những phương thức mới, các tiêu chuẩn và quy chế giám sát được thiết lập nghiêm ngặt và phù hợp sẽ giúp quản lý được những rủi ro trong lĩnh vực tiền ảo, tương tự như việc quản lý rủi ro trong thế giới tài chính truyền thống”, ông Cunliffe nói.

Nhiều cơ quan giám sát trên thế giới đã bắt đầu vào cuộc để thiết lập một khung chính sách nhằm quản lý sự tăng trưởng bùng nổ của thị trường tiền ảo, nhưng ông Cunliffe nói rằng việc này cần phải được đẩy nhanh hơn nữa bởi tính cấp bách của vấn đề.

“Công nghệ và sáng tạo đã thúc đẩy sự phát triển của ngành tài chính xuyên suốt lịch sử. Công nghệ tiền ảo mang lại một cơ hội lớn, nhưng lại đang vận hành trong một môi trường tiêu chuẩn thấp, thậm chí chưa có tiêu chuẩn”, ông Cunliffe nhấn mạnh.