Nợ ẩn của chính quyền địa phương Trung Quốc có thể cao hơn hơn 50% GDP

Theo nhóm chuyên gia kinh tế tại Goldman Sachs, các khoản nợ ẩn của chính quyền địa phương Trung Quốc đã phình lên tới hơn một nửa quy mô nền kinh tế.

Báo cáo của Goldman Sachs cho rằng tổng nợ từ phương tiện tài trợ của chính quyền địa phương (LGFV) đã tăng từ 16.000 tỷ nhân dân tệ năm 2013 lên đến 53.000 tỷ nhân dân tệ (8.200 tỷ USD) vào cuối năm 2020. Con số này tương đương với 52% GDP Trung Quốc và cao hơn số dư nợ chính thức của chính phủ.

LGFV là công cụ để chính quyền địa phương vay tiền mà không phải ghi nhận nợ vào bảng cân đối kế toán. Thị trường tài chính nhìn nhận các khoản nợ này giống như nghĩa vụ nợ chính thức của chính quyền. 

Đầu năm nay đã có những dấu hiệu cho thấy chính phủ trung ương đang đạt được tiến triển trong việc giảm nợ ẩn. Sự phục hồi của nền kinh tế đã tạo điều kiện cho các nhà hoạch định chính sách tập trung giải quyết rủi ro tài chính.

Tuy nhiên, giờ đây tăng trưởng lại gặp nhiều lực cản từ sự bất an của người tiêu dùng, khủng hoảng thị trường nhà đất khiến nhu cầu đất đai sụt giảm, thiếu hụt năng lượng và gián đoạn chuỗi cung ứng. Do đó, thị trường đang tìm kiếm dấu hiệu rằng chính phủ sẽ thay đổi lập trường chính sách diều hâu.

Báo cáo của Goldman Sachs cho rằng do doanh số bán đất đang chậm lại, Trung Quốc "có lẽ sẽ cần mở thêm các cuộc phát hành trái phiếu chính quyền địa phương chính thức và tăng cường sự linh hoạt trong tài trợ cho chính quyền địa phương để hỗ trợ nền kinh tế tổng thể".

Bán đất là nguồn thu chính của các chính quyền địa phương và doanh số bán đã chậm lại kể từ khi khủng hoảng tại Evergrande xấu đi. Để bù đắp cho khoảng trống ngân sách, Goldman Sachs khuyến nghị chính phủ tăng hạn mức phát hành trái phiếu cho năm 2022 lên hơn 500 tỷ nhân dân tệ so với mức của năm nay là 3.650 tỷ nhân dân tệ (564 tỷ USD).

Những phát hiện khác:

- Nợ phải trả của các LGFV chủ yếu tập trung trong lĩnh vực xây dựng, giao thông vận tải và các tập đoàn công nghiệp. Ba lĩnh vực này chiếm gần 40% tổng nợ LGFV

- Giang Tô là tỉnh vay nợ không chính thức nhiều nhất: 8.000 tỷ nhân dân tệ (1.237 tỷ USD) trong năm 2020

- Thiên Tân, Bắc Kinh, Tứ Xuyên, Quý Châu và Cam Túc là các tỉnh thành có tỷ trọng nợ trên GDP địa phương cao nhất

- Khoảng 60% trái phiếu do các nền tảng địa phương phát hành được sử dụng để trả nợ đáo hạn trong giai đoạn 2020-2021, thay vì đầu tư mới.

Trung Quốc không có thống kê chính thức về nợ ẩn của chính quyền địa phương vì về mặt kỹ thuật chúng trái với pháp luật. Ước tính của các tổ chức khác nhau có sự chênh lệch đáng kể.

Năm 2019, S&P Global Ratings uớc tính quy mô khối nợ ẩn của chính quyền địa phương Trung Quốc là 20.000 tỷ nhân dân tệ (3.091 tỷ USD). Cùng năm, Rhodium Group tính toán rằng con số chính xác nằm trong khoảng 41.200 – 51.700 tỷ nhân dân tệ (6.368 – 7.990 tỷ USD). Còn theo một tổ chức nghiên cứu liên kết với chính phủ, nợ ẩn năm 2020 vào khoảng 14.800 tỷ nhân dân tệ (2.288 tỷ USD). 

Tính toán của Goldman Sachs dựa trên phân tích hơn 2.000 báo cáo của LGFV về các khoản nợ phải trả lãi, bao gồm cả trái phiếu và các khoản vay ngân hàng.