Mua bán tài sản công: Người định giá vô tư cũng có thể vướng vòng lao lý!

Phát biểu ý kiến xây dựng Luật Giá, ĐBQH Hoàng Văn Cường - TP Hà Nội đặt vấn đề: Có rất nhiều vụ án tham nhũng, tiêu cực bị phát hiện thì đều liên quan đến việc xác định giá không đúng với giá hàng hóa khi mua hoặc khi bán tài sản công.

“Hiện nay, các tổ chức tư vấn định giá rất ngại, thậm chí không dám nhận nhiệm vụ định giá các tài sản cho khu vực công khi mua hoặc khi bán. Bởi vì, người ta rất e ngại có thể định giá rất vô tư nhưng sau một thời gian kiểm tra, giám sát trở lại thì có khi giá thị trường thay đổi rồi thì người ta lại mắc vào vòng lao lý.” ĐB Hoàng Văn Cường nói.

Theo ĐB đoàn Hà Nội, nhiều cơ quan, nhiều đơn vị không mua sắm được các tài sản, vật tư, hàng hóa. Điển hình như bệnh viện, vật tư và thuốc chữa bệnh không mua được, nhiều tài sản công của Nhà nước không thể chuyển giao cho khu vực tư được; Các dự án bất động sản không thể xác định giá đất để cho các nhà đầu tư đầu tư phát triển các dự án bất động sản.

“Bởi vì những cơ quan quản lý này cũng e ngại, không biết xác định giá như thế nào là phù hợp, liệu rằng xác định giá đưa ra để mua, bán hoặc cho đầu tư tài sản công như thế, cho chuyển giao tài sản công như thế cho tư nhân thì sau này khi giá thị trường thay đổi, điều tra giám sát vào, người ta lại có bị kết tội hay không.” – ĐB Hoàng Văn Cường nói.

Theo ông, nguyên nhân căn bản của tình trạng trên là do trong quy định luật pháp hiện nay chưa có những quy định một cách chặt chẽ, cụ thể những căn cứ, phương pháp để xác định giá cả hàng hóa.

“Vì chưa có các quy định về pháp luật các căn cứ này nên có thể cơ quan định giá, cơ quan quyết định giá không có tư lợi, nhưng sau một thời gian điều tra vào, người ta tìm ra các chứng cứ, người ta bảo là chứng cứ này không đủ thuyết phục, thay đổi rồi và như vậy, tự nhiên những người làm chức năng định giá hoặc những người quyết định giá đó sẽ trở thành những người bị phạm tội. Do vậy, tôi cho rằng chúng ta đã không có công cụ pháp luật để buộc những người làm chức năng định giá cũng như bảo vệ cho những người làm định giá” – ĐB Hoàng Văn Cường phân tích.

Theo ĐB Cường, yêu cầu đầu tiên của việc hoàn thiện luật lần này là phải làm kín khoảng trống về các căn cứ pháp luật để làm cơ sở cho việc xác định giá. Việc xác định giá như thế nào là có căn cứ, có cơ sở chính là các phương pháp khoa học của đánh giá, những căn cứ định giá, những nguyên tắc định giá.

“Những nội dung này, trên thế giới đã tiến hành khá phổ biến và trở thành những nguyên lý bất di, bất dịch, bất kỳ định giá ở đâu cũng phải tuân theo. Chính vì vậy, trong dự thảo luật lần này phải đưa thành một chương riêng về phương pháp, về căn cứ và về nguyên tắc định giá.” – ĐB đề nghị.

“Với nội dung quan trọng như thế nhưng trong dự thảo luật hiện nay tại Điều 24 chỉ có một nội dung quy định toàn bộ những vấn đề về phương pháp, căn cứ này lại giao cho Bộ Tài chính có văn bản hướng dẫn. Nếu chúng ta để một văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính thì hoàn toàn không đủ cơ sở pháp luật để buộc những người tham gia định giá không lợi dụng trục lợi trong quá trình định giá và cũng không đủ cơ sở pháp luật để bảo vệ họ khi có những vấn đề liên quan đến điều tra, kiểm tra.” – ĐB Hoàng Văn Cường nêu rõ.

Cũng theo ĐB đoàn Hà Nội thì để có được xác định giá cả đúng cũng như có cơ sở để quản lý giá thì phải có cơ sở dữ liệu đầu vào. Do vậy, việc kê khai giá là một công việc vô cùng quan trọng để tạo ra cơ sở dữ liệu đầu vào cho tất cả các loại hàng hóa, dịch vụ đang tham gia trên thị trường. ĐB đề nghị hoạt động kê khai giá này không nên giới hạn ở một số các loại hàng hóa như quy định hiện hành mà phải quy định tất cả các loại hàng hóa khi bắt đầu đưa vào lưu thông trên thị trường đều phải thực hiện kê khai giá.

Theo ĐB Hoàng Văn Cường, chỉ có 2 đối tượng phải thực hiện kê khai giá, đó là những doanh nghiệp sản xuất lần đầu tiên đưa sản phẩm vào thị trường và những doanh nghiệp nhập khẩu khi lần đầu tiên nhập hàng hóa đưa vào thị trường để tiêu thụ.

“Như vậy, trong quá trình hàng hóa vận động trên thị trường, chúng ta hoàn toàn có thể nắm bắt được qua mỗi một khâu giá cả chi phí tăng như thế nào, thông qua đó chúng ta không phải chỉ quản lý được giá, không phải chỉ cơ quan định giá có cơ sở để xác định giá của nó bao nhiêu là hợp lý mà các cơ quan thuế còn có thể quản lý được việc các cơ quan khai báo chênh lệch về thuế, nhất là thuế giá trị gia tăng có đúng hay không, kể cả việc chúng ta quản lý chuyển giá hiện nay cũng hoàn toàn có thể thực hiện được dựa trên cơ sở kê khai giá này” - ĐB Hoàng Văn Cường nêu rõ.

ĐB cũng nhấn mạnh: Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, việc quy định tất cả các hàng hóa bắt đầu đưa vào thị trường phải kê khai giá, công khai giá hoàn toàn dễ dàng có thể thực hiện được. Đây chính là một cơ sở dữ liệu hết sức quan trọng trong công tác quản lý đa quốc gia.