Vụ 36 container điều xuất khẩu có nguy cơ bị lừa đảo: Đã kiểm soát 8 container 

Chiều ngày 17/3, ông Phan Văn Chinh – Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương đã chủ trì cuộc họp về việc doanh nghiệp xuất khẩu điều sang Italia bị vướng mắc thanh toán với Hiệp hội điều Việt Nam.

Tại cuộc họp, ông Bạch Khánh Nhựt - Phó Chủ tịch thường trực của Vinacas cho biết, nhờ sự vào cuộc quyết liệt, nhanh chóng của Bộ Công Thương trong việc chỉ đạo các đơn vị thuộc Bộ hỗ trợ doanh nghiệp làm việc với các đơn vị chức năng tại Italia, tới nay 8/36 container điều đã được kiểm soát và giữ tại cảng. Mặc dù vậy, vẫn còn nhiều rủi ro liên quan đến số container nhân hạt điều còn lại bởi tất cả có nguy cơ bị mất trắng do có dấu hiệu bị lừa đảo.

Đối với số container đã được kiểm soát, các doanh nghiệp tham dự bày tỏ mong muốn Cục Xuất nhập khẩu tiếp tục chỉ đạo các Tham tán, Thương vụ Việt Nam tại Italia, Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ hỗ trợ giải quyết về mặt pháp lý nhằm giúp doanh nghiệp lấy được hàng.

Liên quan đến phương án xử lý những container hàng đang được kiểm soát nhưng phía doanh nghiệp Việt lại mất chứng từ gốc, đại diện doanh nghiệp xuất khẩu điều đi Italia đề xuất, trong khi chờ hoàn thiện các thủ tục hồ sơ pháp lý khởi kiện doanh nghiệp mong muốn có sự hỗ trợ của cơ quan chức năng nhằm thúc đẩy cho doanh nghiệp được cược hàng với giá trị 100% (mỗi container hàng có giá trị 200.000 USD).

Cũng theo các doanh nghiệp, do điều là thực phẩm, nếu thời gian lưu tại cảng kéo dài sẽ ảnh hưởng tới chất lượng nên doanh nghiệp đang xin các hãng tàu cho cược hàng. Tuy vậy hãng tàu yêu cầu cược hàng với giá trị gấp đôi, thời gian trong vòng 6 năm. Đây là yêu cầu bất khả thi với doanh nghiệp.

Theo ông Đặng Hoàng Giang - Tổng thư ký Vinacas, kể từ khi sự việc xảy ra, Bộ Công Thương đã vào cuộc nhanh và quyết liệt, giúp các doanh nghiệp Việt Nam dừng không giao bộ chứng từ gốc, đòi được một số bộ chứng từ chuyển ngược lại Việt Nam. Tuy vậy, đối với các hãng tàu là lĩnh vực của ngành vận tải nên Vinacas đề nghị Bộ Công Thương đề xuất với Bộ Giao thông vận tải tổ chức một buổi làm việc trực tiếp cho doanh nghiệp đối thoại với hãng tàu để tìm hướng giải quyết.

Sau khi nghe các ý kiến từ Hiệp hội và doanh nghiệp, ông Phan Văn Chinh cho biết, mặc dù chưa có sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nhưng Bộ Công Thương đã vào cuộc ngay từ đầu để hỗ trợ doanh nghiệp và đến nay tạm thời kiểm soát được 8 container hàng tại Italia. Bước tiếp theo, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã gửi 4 công thư cho Bộ trưởng Bộ ngoại giao và Kinh tế của Italia, Bộ Kinh tế Tài chính, Đại sứ quán Việt Nam tại Italia và Đại sứ quán Italia tại Việt Nam đề nghị hỗ trợ xem xét việc này phù hợp theo quy định của pháp luật.

“Về mặt pháp lý chúng ta đã có thư của Bộ trưởng Bộ Công Thương. Trên thực địa, các Tham tán tại Iatalia, Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ đã vào cuộc rất nhanh theo đề nghị của Hiệp hội, doanh nghiệp. Tuy vậy chúng ta hiện mới nghe và suy luận theo 1 chiều đây là hành vi lừa đảo. Song yếu tố cấu thành hành vi lừa đảo chưa xuất hiện do doanh nghiệp bên phía Italia chưa lấy hàng, chứng từ họ cũng chưa nhận được nên không thể kiện được”, ông Chinh nói.

Đối với những lô hàng đã giữ lại được thì theo thông lệ ở Italia cũng như các nước, sẽ giữ lại trong thời gian nhất định nếu không có người nhận hàng sẽ bị đưa vào diện hàng vô chủ và bán thanh lý trả tiền lưu kho, lưu bãi. Do vậy, giai đoạn tiếp theo doanh nghiệp phải làm đủ thủ tục giấy tờ để hoàn thiện hồ sơ kiện. Chúng ta phải chứng minh được có dấu hiệu lừa đảo để Bộ Công an điều tra, thông qua Interpol xem khả năng bị lừa đảo ra sao.

Trước đó, Hiệp hội Điều Việt Nam nhận được “đơn kêu cứu" của 5 doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nhân điều. Theo nội dung đơn kêu cứu, 5 doanh nghiệp này đã ký hợp đồng với 1 số khách hàng Italy thông qua Công ty môi giới Kim Hạnh Việt xuất khẩu nhân điều sang Italy và Thổ Nhĩ Kỳ. Tới thời điểm này, một số container đã tới cảng. Vài ngày nữa và trong tháng 3, toàn bộ số container này sẽ cập bến cảng Italy. Một khó khăn là các container này đều đến các cảng nhỏ lẻ tại Italy và rải rác nhiều địa điểm chứ không tập trung ở một cảng lớn.

Trong quá trình gửi hồ sơ nhờ thu từ ngân hàng Việt Nam tới các ngân hàng của người mua, ngân hàng tại Italy thông báo họ đã nhận được bộ chứng từ nhưng chỉ là chứng từ photocopy, không phải bản gốc. Còn tại ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ thì đều có sự thay đổi về số Swift (mã định danh nhận diện ngân hàng). Do đó, các ngân hàng này thông báo người mua không phải khách hàng của họ và họ đã trả lại bộ chứng từ cho phía Việt Nam, nhưng không ghi rõ trả theo hình thức nào, không cung cấp số vận đơn cho ngân hàng Việt Nam cho dù phía ngân hàng Việt Nam đã gửi rất nhiều điện liên hệ nhưng không có trả lời.

Được biết, doanh nghiệp này do người phụ nữ tên Hạnh (Việt kiều Mỹ) làm chủ, có thâm niên trên 10 năm hoạt động và chưa xảy ra sự cố gì, vì thế, không có lý do gì để cảnh báo và rất khó để lường trước hoặc không làm việc với người này. Tuy nhiên, sau khi xảy ra sự cố, một số doanh nghiệp đã có đơn với nội dung cho rằng Kim Hạnh Việt có dấu hiệu lừa đảo. Nhưng, đây mới chỉ là nghi ngờ chứ chưa có cơ sở khẳng định.