Giá dầu đảo chiều - tín hiệu lạm phát giảm nhiệt

Trước khi giá dầu thô Brent sụt giảm, các hàng hóa công nghiệp và năng lượng khác như khí đốt, đồng và lúa mì cũng ghi nhận xu hướng tương tự. 

Trong bối cảnh nhu cầu và hoạt động kinh tế chậm lại, những "hiệu ứng cơ sở" này cho thấy lạm phát trên diện rộng đã đạt đỉnh và có thể giảm nhanh trong những tháng tới.

Tuy nhiên, Fed lại không cho thấy rõ rằng họ sẽ nới lỏng chính sách tiền tệ. Các quan chức Fed bận tâm đến khía cạnh lạm phát trong lĩnh vực dịch vụ và việc thị trường lao động bị siết chặt hơn là nguy cơ suy thoái ngày càng lớn dần.

Đây được coi là một ranh giới khó vượt qua trong thời gian dài nếu tình trạng giảm phát trong các lĩnh vực chính như năng lượng và hàng hóa vẫn tiếp diễn và nhanh chóng kéo lạm phát giá tiêu dùng trên diện rộng quay trở lại mục tiêu 2% của Fed.

Gregory Daco, nhà kinh tế trưởng tại EY-Parthenon, cho rằng, những động lực thiểu phát này sẽ tiếp tục mạnh lên, đến mức lạm phát tiêu dùng toàn phần của Mỹ có thể hạ xuống dưới mức 2% vào cuối năm nay.

"Các nhà hoạch định chính sách sẽ tiếp tục duy trì lập trường diều hâu nhưng sẽ trở nên khó khăn để đưa ra luận điểm cho lựa chọn đó. Điều đó phản ánh thực tế rằng, các công cụ chống lạm phát của Fed là những công cụ “lỗi thời", Daco nói.

Biên bản cuộc họp chính sách tháng 12 của Fed được công bố hôm thứ Tư cho thấy các nhà hoạch định chính sách muốn "sự linh hoạt và nhiều tùy chọn" trong các động thái thắt chặt trong tương lai.

Nhưng họ nhấn mạnh rằng, thị trường không nên coi định hướng đó như một dấu hiệu cho thấy cam kết chống lạm phát của Fed đang suy yếu. Cũng theo biên bản, không một nhà hoạch định chính sách nào kỳ vọng sẽ hạ lãi suất trong năm nay.

Xem thêm: Tốc độ lạm phát ở Nga tiếp tục giảm sút

Tuy nhiên, rất nhiều thứ có thể thay đổi trong một năm ngắn ngủi. Hồi tháng 12/2021, biểu đồ “dot plot” của Fed cho thấy các quan chức dự đoán lãi suất quỹ liên bang sẽ tăng lên mức 0,9% vào cuối năm 2022 và 1,6% vào cuối năm 2023.

Lạm phát tiêu dùng của Mỹ đã đi xuống trong 5 tháng liên tiếp, từ mức cao nhất trong 40 năm là 9,1% vào tháng 6 xuống còn 7,1% vào tháng 11. Hầu hết các nhà kinh tế dự đoán lạm phát sẽ còn tiếp tục hạ nhiệt.

Diễn biến của giá dầu thô sẽ giúp xác định tốc độ đi xuống của lạm phát. Ông Daco của EY-Parthenon ước tính rằng giá dầu giảm 10 USD thì chỉ số giá tiêu dùng (CPI) sẽ sụt 0,2 điểm % so với cùng kỳ năm trước.

Giá dầu Brent đã lao xuống dướng mức 80 USD/thùng trong phiên 4/1. Chênh lệch giá giữa phiên 4/1/2023 và 4/1/2022 đã lần đầu tiên chạm mức âm trong gần hai năm.

Xu hướng này có thể sẽ tiếp tục do các hiệu ứng cơ sở như việc dầu Brent đã đạt mức cao nhất trong 14 năm, khoảng 130 USD/thùng vào tháng 3 năm ngoái và trên 100 USD/thùng vào tháng 7/2022.

Hiệu ứng cơ sở đối với giá của các mặt hàng năng lượng và hàng hoá khác cũng đang chỉ theo cùng một hướng, ở các mức độ khác nhau.

Chênh lệch giữa giá dầu WTI ở thời điểm hiện tại và cách đây một năm đã chuyển sang mức âm kể từ tháng 11. Thước đo tương tự của giá đồng đã âm từ tháng 4.

Giá khí đốt tự nhiên giao dịch tại Mỹ cũng ghi nhận diễn biến tương tự, dù chỉ là trong một thời gian ngắn. Điểm đáng lưu ý là giá của loại nhiên liệu này chỉ mới đạt đỉnh 14 năm vào tháng 8.

Chi phí hàng hoá và năng lượng có tỷ trọng tương đối trong CPI. Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew, các hàng hoá trong lĩnh vực vận tải (không bao gồm nhiên liệu động cơ) chiếm khoảng 8% rổ hàng hóa để tính CPI, và năng lượng chiếm 7,5%.

Danny Blanchflower, giáo sư kinh tế tại Đại học Dartmouth và là cựu nhà hoạch định chính sách của Ngân hàng Anh, cho biết: “Các hiệu ứng cơ sở đang giảm mạnh. Hoàn toàn có lý khi nghĩ rằng, chỉ dựa trên các hiệu ứng cơ sở, lạm phát sẽ lùi xuống dưới mức 2% vào tháng 6 năm nay”.

Xem thêm: Lạm phát của Nhật Bản đạt mức cao mới trong 40 năm