Gần 150 doanh nghiệp Trung Quốc có thể đối mặt với “án” hủy niêm yết tại Mỹ

Tính đến phiên cuối tuần trước (10/6), danh sách các doanh nghiệp bị hủy niêm yết tại Mỹ do Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) công bố bao gồm gần 60% công ty Trung Quốc, trong đó có nhà cung cấp dịch vụ tìm kiếm trực tuyến Baidu và số lượng có thể tăng lên.

Hơn nữa, trong bối cảnh Quốc hội Mỹ thúc đẩy nhanh việc hủy niêm yết sớm nhất vào năm 2023, áp lực chia cắt giữa hai thị trường Mỹ - Trung ngày càng gia tăng.

Theo quy định ở thị trường Phố Wall, các công ty giao dịch đại chúng ở Mỹ buộc phải thông qua thanh tra kiểm toán bởi Ban Giám sát Kế toán các công ty đại chúng (PCAOB) - một cơ quan do SEC chỉ định.

Theo Đạo luật yêu cầu các công ty nước ngoài chịu trách nhiệm được Quốc hội Mỹ thông qua năm 2020, những công ty không tuân thủ quy định này trong 3 năm tài chính liên tiếp bắt đầu từ ngày 18/12/2020 sẽ bị hủy niêm yết.

Nhiều doanh nghiệp Trung Quốc niêm yết ở Mỹ trong nhiều năm qua đã từ chối các cuộc thanh tra kiểm toán nước ngoài với lý do lo ngại về an ninh quốc gia. Tuy nhiên, áp lực từ phía SEC có thể đã có tác dụng.

PCAOB vào tháng 12/2021 đã cập nhật các quy định về niêm yết, đồng thời công bố danh sách những doanh nghiệp bị nhắc nhở theo luật phát Mỹ vào tháng 3 năm nay.

Bên cạnh đó, các cuộc đàm phán giữa SEC và Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) đã cho thấy sự cấp thiết của vấn đề này. 

CSRC hồi tháng 4 đã đề xuất cho phép các cơ quan quản lý nước ngoài kiểm tra kết quả kiểm toán đối với các công ty Trung Quốc niêm yết ở Mỹ. Một quan chức CSRC bày tỏ tin tưởng rằng một thỏa thuận không còn quá xa vời.

Trong khi đó, công ty chuyên về dịch vụ gọi xe hàng đầu của Trung Quốc - Didi Global đã tự nguyện rời NYSE vào phiên 10/6 sau khi nhận được sự đồng thuận của đa số cổ đông thông qua biểu quyết.

Xem thêm: SEC: Hàng loạt doanh nghiệp đối mặt với nguy cơ hủy niêm yết

Ngoài ra, tính đến hiện tại, chưa có dấu hiệu nào chỉ ra SEC sẽ bớt gây áp lực trước sự nhượng bộ của Bắc Kinh. Vào tháng 5/2022, YJ Fischer - Giám đốc Văn phòng Các vấn đề Quốc tế của SEC cho biết, tình hình đang có nhiều tiến triển tích cực nhưng “ngay cả khi một thỏa thuận được ký kết giữa PCAOB và chính quyền Trung Quốc, đó cũng chỉ là bước đầu tiên”.

Fischer cho biết PCAOB đã bắt đầu kiểm tra thí điểm một công ty kiểm toán Trung Quốc vào năm 2016, nhưng không thể hoàn thành do chính quyền Trung Quốc cản trở và xử lý thông tin. 

"PCAOB phải có khả năng tiếp cận các giấy tờ công việc kiểm toán từ tất cả các tổ chức phát hành có trụ sở tại Trung Quốc và các công ty kế toán công đã đăng ký của họ chứ không phải một phần. Song song đó, cơ quan này cũng cần tiến hành các cuộc thanh tra cũng như điều tra toàn diện ở cả Trung Quốc và Hồng Kông”, bà cho biết thêm.

Cả Thượng viện và Hạ viện Mỹ đều đã thông qua luật hủy niêm yết đối với những công ty không tuân thủ yêu cầu kiểm toán sau 2 năm thay vì 3 năm. Nếu Tổng thống Mỹ Joe Biden ký vào phiên bản điều chỉnh của dự luật, các công ty Trung Quốc không tuân thủ quy định có thể bị loại khỏi thị trường chứng khoán Mỹ sớm nhất là vào năm 2023.

Theo nhà cung cấp dữ liệu Dealogic, các quy định khắt khe hơn ở cả Mỹ và Trung Quốc đã “đóng chặt cánh cửa” niêm yết mới của nhiều công ty Trung Quốc tại Mỹ.

Trong bối cảnh nhiều quy định khắt khe lần lượt được thông qua, các tập đoàn hàng đầu của Trung Quốc niêm yết ở Mỹ đang đi tìm các thị trường chứng khoán mới. 

Điển hình như nhà sản xuất ô tô điện Nio bắt đầu niêm yết tại Hồng Kông vào tháng 3 và giao dịch tại Singapore trong tháng 5 bên cạnh việc duy trì niêm yết ở Phố Wall.

Thời hạn hủy niêm yết tăng nhanh có thể dẫn đến xáo trộn thị trường. Một số công ty có thể không thể chuyển đổi sang sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông - được cho là có các tiêu chuẩn niêm yết thậm chí khắc nghiệt hơn - trước khi họ ngừng giao dịch ở New York. Điều này có thể khiến các nhà đầu tư Mỹ mất trắng hoặc buộc họ phải bán với giá giảm sâu.

Xem thêm: WB hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc