Bộ trưởng Bộ Công Thương nêu giải pháp bình ổn thị trường xăng dầu

Theo Bộ trưởng, để doanh nghiệp xăng, dầu tồn tại được, có thể “cưu mang” được hệ thống đại lý và cửa hàng bán lẻ của mình thì trong công thức tính giá cơ sở xăng, dầu cần phải được ngành chức năng hướng dẫn, cập nhật, phản ánh đầy đủ, kịp thời các chi phí định mức, chi phí tạo nguồn, các loại chi phí phát sinh thực tế khác để doanh nghiệp trong lúc khó nếu không có lãi thì cũng không bị lỗ và không để đứt gãy hệ thống phân phối.

“Hoặc để có xăng, dầu tới tay người tiêu dùng một cách thuận lợi thì không chỉ cần sự vận hành thông suốt của 34 doanh nghiệp đầu mối, 332 thương nhân phân phối thuộc trách nhiệm cấp phép và quản lý của Bộ Công Thương mà cần vai trò có tính chất quyết định của 17.000 đại lý cửa hàng bán lẻ kinh doanh xăng, dầu do chính quyền các tỉnh, thành phố cấp phép và quản lý.” – Bộ trưởng nói.

Ông Nguyễn Hồng Diên cũng chia sẻ: Thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành chức năng và các địa phương đã nỗ lực, cố gắng trong quyết sách các chủ trương, trong chỉ đạo, điều hành thông qua các công cụ thuế, phí, Quỹ bình ổn và cả chính sách xã hội. Vì vậy, thị trường xăng, dầu nước ta cơ bản được ổn định, tổng nguồn luôn không thiếu, giá cả hợp lý và “luôn ở nhóm nước có mức bán lẻ thấp nhất trong khu vực và thế giới.”

 “Tuy nhiên, để xảy ra hiện tượng thiếu hàng cục bộ ở hệ thống thương nhân phân phối và cửa hàng bán lẻ ở Thành phố Chí Minh và một số tỉnh phía Nam là điều rất đáng tiếc và bất thường.” – Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên thừa nhận.

Theo ông Diên, dù hoàn cảnh khó khăn giống nhau nhưng phần lớn các tỉnh, thành phố, nhất là phía Bắc và miền Trung không xảy ra tình trạng đó. Đặc biệt, tại thời điểm đầu tháng 10, cả nước còn tới 3 triệu m3 xăng, dầu, kể cả dự trữ thương mại sản xuất của các nhà máy trong nước và nhập khẩu trong kỳ của 34 doanh nghiệp đầu mối đủ nguồn cung cho đến gần hết tháng 11. Chưa kể các nhà máy sản xuất tiếp, các doanh nghiệp nhập khẩu tiếp theo kế hoạch.

 “Ngoài nguyên nhân khách quan của thế giới là đứt gãy nguồn cung, khủng hoảng năng lượng, lạm phát tăng cao, giá dao động trong biên độ lớn, tỷ giá ngoại tệ thay đổi hàng giờ thì nguyên nhân chủ quan trong nước, theo chúng tôi đó là các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu rất khó tiếp cận với vốn và bảo lãnh tín dụng của ngân hàng, room đã hẹp, điều kiện vay thanh khoản lại khó khăn, tỷ giá ngoại tệ để nhập khẩu hàng thay đổi liên tục, biên độ giá dao động lớn, vì thế rủi ro rất cao cho các doanh nghiệp.” – Bộ trưởng giải thích.

Cũng theo người đứng đầu ngành Công Thương, trong bối cảnh khan hàng, nhiều chi phí phát sinh, nhiều định mức lỗi thời nhưng chưa được cập nhật kịp thời, đầy đủ, chưa được phản ánh trong công thức tính giá cơ sở xăng, dầu nên doanh nghiệp càng làm thì càng lỗ.

“Trong cơ chế thị trường thì không ai ngoài quy luật cung cầu, quy luật giá trị và mục tiêu lợi nhuận quyết định được hành động của doanh nghiệp. Doanh nghiệp đầu mối hay thương nhân phân phối đã không tự cứu được mình, để làm ăn có lãi cũng không thể lấy đâu ra chiết khấu cho đại lý và cửa hàng bán lẻ nên đã tạo ra sự đứt gãy nhất thời cục bộ ở khâu bán lẻ một số nơi.” – Bộ trưởng phân trần.

Việc đấu tranh triệt phá thành công một số vụ buôn lậu, làm giả xăng, dầu với số lượng lớn đến hàng chục ngàn m3 một lần nữa được Bộ trưởng nêu ra như là một nguyên nhân “ít nhiều cũng đã có ảnh hưởng tới phân phối kinh doanh xăng, dầu trên một số địa bàn.”

Với riêng địa bàn TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho hay, theo thống kê, có 146/332 thương nhân phân phối của cả nước, chiếm 44% nằm ở khu vực này. Qua khảo sát của ngành, thấy rất nhiều thương nhân phân phối đã ký hợp đồng mua hàng của nhiều doanh nghiệp đầu mối nhưng việc mua hàng thường xuyên lại không thực hiện. Vì thế, doanh nghiệp đầu mối không thể chủ động nguồn hàng trong kỳ cho hệ thống của mình. Khi khan hàng, các thương nhân phân phối quay lại mua hàng để phân phối cho hệ thống bán lẻ của mình, đương nhiên sẽ không còn cơ hội và vì thế cũng làm cho sự đứt gãy ở một số nơi.

Để khi thời khắc phục tình trạng nêu trên, Bộ trưởng cho biết, thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tham mưu cho cấp có thẩm quyền phối hợp chặt chẽ với các ngành, các cơ quan chức năng và chính quyền các địa phương thực hiện một số nhiệm vụ

Thứ nhất, tập trung chỉ đạo, hướng dẫn các doanh nghiệp đầu mối thương nhân phân phối, chia sẻ nguồn cung trong dự trữ thương mại của mình để kịp thời chi viện cho những địa bàn cần ứng cứu.

Mặt khác, tiếp tục động viên, phân giao chỉ tiêu bổ sung cho các doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp đầu mối để tăng sản lượng sản xuất và nhập khẩu, để bảo đảm nguồn cung ra thị trường trong mọi tình huống;

Phối hợp với các lực lượng chức năng, cơ quan và chính quyền các địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát toàn hệ thống kinh doanh xăng, dầu; 

Thứ hai, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu về tiếp cận nguồn vốn bảo lãnh tín dụng. Theo Bộ trưởng, đây được xem là "điều kiện tiên quyết" để các doanh nghiệp xăng, dầu có thể tồn tại, phát huy vai trò quan trọng của mình trong cung ứng cho xã hội mặt hàng đặc biệt này.

"Hiện doanh nghiệp đang rất cần nới trần vay, cần ưu đãi về lãi suất, cần chia sẻ và hỗ trợ về điều kiện thanh khoản thì mới có thể duy trì được hoạt động." - Bộ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh.

Thứ ba, để doanh nghiệp xăng, dầu không lỗ hoặc có lỗ thì cũng trong khả năng chịu được ở thời điểm thị trường xăng, dầu có nhiều dị biệt, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành chức năng tham mưu cho Quốc hội, Chính phủ, cùng các cơ quan chức năng theo thẩm quyền của mình tiếp tục sử dụng công cụ thuế, phí, Quỹ bình ổn xăng, dầu và chính sách an sinh khi cần thiết để điều hành giá bán lẻ xăng, dầu phù hợp với biến động giá thế giới, đáp ứng mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định an sinh xã hội. Đặc biệt, cần rất khẩn trương rà soát, cập nhật, phản ánh định mức, chi phí định mức, chi phí tạo nguồn, chi phí phát sinh thực tế vào công thức tính giá cơ sở để các hoạt động tạo nguồn cung ứng, phân phối xăng, dầu diễn ra một cách thuận lợi và lành mạnh.

Thứ tư, tiếp tục triển khai phần mềm quản lý, phân phối kinh doanh xăng, dầu thống nhất trực tiếp từ Bộ Công Thương đến các doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối và từ chính quyền các tỉnh, thành phố đến 17 nghìn đại lý cửa hàng bán lẻ trong cả nước nhằm bảo đảm tính khách quan, chính xác, minh bạch, kịp thời trong quản lý.

Cuối cùng, khẩn trương triển khai việc rà soát, đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, chính sách quản lý trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh và dự trữ xăng, dầu nhằm kịp thời lấp đầy các lỗ hổng, lược bỏ sự chồng chéo về quản lý, điều hành của các chủ thể trong quy định hiện hành theo chỉ đạo của Quốc hội và Chính phủ. Xin trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo và các vị đại biểu đã chú ý theo dõi.