Tuần trước là một tuần mang tính cột mốc đối với các startup của Ấn Độ. Vào hôm thứ Sáu, công ty thanh toán trực tuyến Paytm công bố kế hoạch huy động 166 tỷ Rupee, tương đương 2,2 tỷ USD, trong vụ IPO trên thị trường chứng khoán Mumbai. Trước đó 2 ngày, công ty giao hàng thực phẩm Zomato bắt đầu vụ IPO huy động 1,3 tỷ USD.
Thương vụ Zomato là vụ IPO công nghệ lớn nhất từ trước đến nay ở Ấn Độ, theo dữ liệu từ Refinitiv. Tuy nhiên, với số vốn dự kiến huy động như trên, Paytm sẽ thiết lập một kỷ lục mới. Hãng tin Reuters dẫn nguồn thạo tin cho biết vụ phát hành này sẽ định giá Paytm ở mức 25 tỷ USD.
Được hậu thuẫn bởi những nhà đầu tư có tên tuổi gồm Softbank, Berkshire Hathaway và Ant Group, Paytm dự kiến sử dụng số vốn huy động được để cải thiện chất lượng các dịch vụ thanh toán, phát triển những sáng kiến kinh doanh mới và tiến hành M&A.
Tại vòng gọi vốn gần đây nhất diễn ra trong năm 2020, Paytm được định giá ở mức 16 tỷ USD và là một trong những startup lớn nhất của Ấn Độ - theo dữ liệu từ CB Insights.
Vụ IPO của Paytm có thể được xem như một “phép thử” về thị trường IPO công nghệ ở Ấn Độ. Đất nước tỷ dân này có hàng loạt “kỳ lân” (những startup có định giá từ 1 tỷ USD) công nghệ, nhưng Zomato là công ty đầu tiên trong số này lên sàn chứng khoán.
Ngoài ra, nhiều nhà phân tích đã bày tỏ lo ngại rằng các startup Ấn Độ - trong đó có nhiều công ty đã huy động hàng trăm triệu USD từ thị trường vốn tư nhân với mức định giá cao ngất ngưởng - cần phải chứng tỏ được khả năng lợi nhuận bền vững và đảm bảo được lối thoát chắc chắn cho nhà đầu tư rót vốn.
Theo trang CNN Business, câu chuyện về Paytm bắt đầu vào năm 2000, khi Vijay Shekhar Sharma thành lập công ty mẹ có tên One97 Communications. Công ty này ban đầu là một nền tảng cung cấp dịch vụ chiêm tinh trên điện thoại di động cho các nhà mạng, sau đó mở rộng sang các dịch vụ khác như trò chơi dựa trên giọng nói và nhạc chuông cá nhân hoá.
Phải đến 1 thập kỷ sau, vào năm 2010, Paytm mới ra đời, với tư cách một nền tảng để mua các gói cước di động trả trước và thanh toán hoá đơn cáp.
Năm 2012, Paytm được Ngân hàng Trung ương Ấn Độ cấp phép mở dịch vụ ví di động, và dịch vụ này hiện là lĩnh vực kinh doanh chủ chốt của công ty.
Năm 2014, Paytm bắt tay với Uber để trở thành nhà cung cấp dịch vụ thanh toán cho ứng dụng gọi xe này. Năm 2015, Paytm ký thoả thuận đối tác với nền tảng đặt vé tàu trực tuyến của Đường sắt Ấn Độ - nền tảng với gần 25 triệu vé tàu được bán mỗi năm.
Tuy nhiên, sự phát triển bùng nổ của Paytm chỉ đến vào tháng 11/2016, sau khi Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi bất ngờ ban lệnh cấm hai đồng Rupee mệnh giá lớn nhất, chiếm khoảng 86% giá trị tiền mặt trong lưu thông ở Ấn Độ tại thời điểm đó, với mục đích chống trốn thuế và các hoạt động làm giàu phi pháp.
Động thái của ông Modi gây chấn động trong nền kinh tế Ấn Độ, nơi phần lớn các giao dịch được tiến hành bằng tiền mặt. Trong suốt hàng tuần lễ, hàng triệu người Ấn Độ đã xếp hàng tại các cây ATM để chờ đổi tiền. Nhưng cùng với đó, hàng triệu người khác cũng bắt đầu chuyển sang dùng các ứng dụng thanh toán di động trên smartphone, mà ứng dụng Paytm được lựa chọn nhiều nhất.
Chỉ trong vòng 1 tháng sau quyết định của Thủ tướng Modi, Paytm đã có thêm 10 triệu người đăng ký sử dụng. Hiện nay, công ty này có 114 triệu người sử dụng dịch vụ thanh toán mỗi năm.
