Kiểm soát lạm phát mức 4% trong năm 2021 có khả thi?

Theo đại diện Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính, năm 2020 dịch Covid-19 bùng phát đã gây ảnh hưởng toàn diện, sâu rộng đến kinh tế toàn cầu. Dịch Covid-19 cũng khiến nền kinh tế toàn cầu lâm vào tình trạng suy thoái trầm trọng. Dịch bệnh đã tác động tới thị trường hàng hóa thế giới làm thu hẹp tổng cung cầu trên quy mô lớn, làm đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu khiến giá cả hàng hóa biến động thất thường và khó dự báo và nhất là nhiên liệu xăng dầu.

Năm 2020, mặt bằng giá cả thị trường chịu ảnh hưởng chủ yếu từ các yếu tố cung cầu thay đổi liên tục và phức tạp trước diễn biến của dịch Covid-19. Tuy nhiên, nhờ có các giải pháp kịp thời, công tác quản lý và điều hành giá đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, các ngành và địa phương triển khai thận trọng, đồng thời chỉ đạo các đơn vị phối hợp chặt chẽ để đảm bảo hài hòa các mục tiêu chung.

Nhờ những điều này mà giá cả thị trường vừa được đảm bảo, lạm phát được kiểm soát và vừa tháo gỡ những khó khăn cho doanh nghiệp. Nhờ đó, chỉ số CPI bình quân năm 2020 so với bình quân năm 2019 chỉ tăng 3,23%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu dưới 4% mà Quốc hội đề ra; lạm phát cơ bản bình quân năm 2020 so với bình quân năm 2019 tăng 2,31%.

Theo chuyên gia kinh tế PGS. TS. Ngô Trí Long, mặc dù Covid-19 đã tác động xấu tới nhiều mặt và gây ảnh hưởng rất nặng nề không chỉ đối với nước ta mà còn với toàn thế giới; cùng với đó, một loạt các vấn đề như dịch tả lợn châu Phi, thiên tai, hạn hán, bão lũ, sạt lở đất… liên tiếp xảy ra, nhất là trong những tháng cuối năm 2020 ở miền Trung, khó khăn chồng chất khó khăn; nhưng vị chuyên gia này cũng khẳng định rằng trong năm 2020 nước ta đã thành công “kép” khi vừa tăng trưởng dương, vừa kiểm soát được lạm phát.

Lạm phát 2021 - nhiều kịch bản được đưa ra

TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế tài chính cho rằng, năm 2021, khi dịch Covid-19 được kiểm soát tốt hơn nhờ có vaccine ngừa Covid-19, đồng thời kinh tế cả trong nước và cả thế giới đều phục hồi, lạm phát so với cùng kỳ năm 2020 sẽ có xu hướng tăng trở lại.

Tuy nhiên, với việc lạm phát so với cùng kỳ năm 2020 đang ở mức rất thấp là 0,19%, trong năm 2021, lạm phát trung bình sẽ không thể cao và nhất là khi kinh tế chưa thể phục hồi hoàn toàn.

Theo TS. Nguyễn Đức Độ: “Giả định lạm phát cơ bản tăng trung bình 0,23%/tháng, bằng với mức tăng của năm 2019 trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát, đồng thời giá nhiên liệu như xăng dầu thế giới và trong nước cũng tăng nhẹ, CPI sẽ tăng khoảng hơn 3% so với cùng kỳ năm 2020 của tháng 12/2021, khoảng hơn 2% là mức lạm phát trung bình. Trường hợp có những biến động mạnh về giá xăng dầu, giá thực phẩm như của năm 2019, nhiều khả năng lạm phát trung bình trong năm 2021 sẽ vẫn ở mức dưới 3%”.

Trong khi đó, hai kịch bản cho lạm phát năm 2021 được TS. Lê Quốc Phương, nguyên PGĐ Trung tâm Công nghiệp và Thương mại Bộ Công Thương đưa ra. Theo đó, ở kịch bản 1, khi đại dịch Covid-19 được kiểm soát, kinh tế toàn cầu phục hồi, mặt bằng giá ở trong nước theo đó chịu sức ép tăng, CPI bình quân có thể từ 4-4,5%; ở kịch bản 2, khi đại dịch Covid-19 chưa được kiểm soát kinh tế toàn cầu chưa phục hồi, mặt bằng giá của nước ta khó tăng cao, CPI bình quân năm 2021 sẽ ở mức từ 3,8%-4%.

Còn theo PGS. TS. Ngô Trí Long, năm 2021, rất khó có thể đoán định do những diễn biến bất thường của thị trường thế giới. Đặc biệt, dịch Covid-19 làm ảnh hưởng tiêu cực tới kinh tế và hệ thống ngân hàng Việt Nam, do vậy tín dụng tăng trưởng thấp hơn dự kiến; mặc dù là số ít quốc gia có tăng trưởng dương nhưng tăng trưởng kinh tế vẫn đạt thấp; lạm phát vẫn chịu áp lực khó lường từ giá cả toàn cầu, thiên tai, dịch bệnh, áp lực nợ xấu hệ thống ngân hàng gia tăng từ tác động của đại dịch Covid-19... là những thách thức lớn trong thời gian tới đây.

PGS. TS. Ngô Trí Long khuyến nghị:  “Năm 2021, cần tiếp tục thực hiện một cách thận trọng trong công tác quản lý, điều hành giá và chủ động kiểm soát lạm phát một cách linh hoạt. Cần theo dõi sát diễn biến cung cầu và giá cả thị trường các mặt hàng thiết yếu. Nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, cần phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ cùng các chính sách kinh tế vĩ mô khác; góp phần hỗ trợ và tháo gỡ những khó khăn cho sản xuất kinh doanh và đời sống của người dân chịu ảnh hưởng từ dịch bệnh”.

Theo đại diện Cục Quản lý giá, năm 2021, để thực hiện kiểm soát lạm phát theo chỉ tiêu Quốc hội đề ra, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Cụ thể, theo dõi diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng thiết yếu, đặc biệt là các mặt hàng có nhu cầu tiêu dùng cao, các mặt hàng vào dịp cuối năm, các hàng hóa phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân; cần chủ động nguồn hàng đáp ứng dịp Tết Âm lịch 2021 và hạn chế trong việc tăng giá từ đầu năm nay.

Đại diện Cục Quản lý giá khẳng định: “Mọi công tác dự báo, tính toán và xây dựng kịch bản điều hành giá đối với các mặt hàng do Nhà nước quản lý sẽ được Bộ Tài chính chủ động triển khai. Trong năm 2021, cần xem xét điều chỉnh, chủ động tính toán, đánh giá liều lượng, mức độ điều chỉnh cho phù hợp và báo cáo Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá. Đồng thời, Bộ Tài chính tăng cường thanh kiểm tra, kịp thời tham mưu cho các cấp có thẩm quyền điều hành giá phù hợp với quy định thị trường và điều hành kinh tế vĩ mô”.