Cuộc đụng độ khốc liệt ở Phố Wall nổ ra giữa các nhà đầu tư “tay ngang” với giới chuyên nghiệp xung quanh một loạt cổ phiếu bị các quỹ lớn bán khống nhiều. Cuộc đụng độ này đã đặt ra nguy cơ cho nhiều cổ phiếu khác và có thể gây ra một "cơn đau đầu" cho toàn bộ thị trường chứng khoán.
Theo hãng Reuters, giới quan sát đã nhận diện hàng chục cổ phiếu có nguy cơ "vạ lây" vì sự biến động cực mạnh của những cổ phiếu như GameStop. Các nhà đầu tư cá nhân những ngày gần đây ồ ạt mua cổ phiếu GameStop và một số cổ phiếu khác, buộc các quỹ đầu cơ phải mua vào các cổ phiếu này để đóng trạng thái bán không thiết lập trước đó.
Các cổ phiếu này càng tăng giá mạnh khi các nhà đầu tư nhỏ lẻ và các quỹ cùng đồng loạt mua, điều này đã dẫn tới việc mua vào càng được đẩy nhanh và tốc độ tăng giá cổ phiếu càng cao hơn, hiện tượng này được gọi là “bán non” (short squeeze).
Từ đầu năm 2021 đến ngày 27/1, "cơn điên" này đã đưa cổ phiếu GameStop tăng 1.745%, cổ phiếu AMC Entertainment tăng tương ứng 839%.
Theo ông Randy Frederick, Phó Chủ tịch phụ trách giao dịch và sản phẩm phái sinh thuộc Schwab Center for Financial Research, dạng hoạt động đẩy giá cổ phiếu lên cao có thể được nhân rộng từ cổ phiếu này sang cổ phiếu khác.
Tuần này, một danh sách 45 cổ phiếu dễ bị ảnh hưởng bởi hiện tượng "bán non" và "những rủi ro tương tự" được JP Morgan Chase đưa ra. Giống như cổ phiếu GameStop hay cổ phiếu AMC Entertainment Holdings, gần đây những cổ phiếu như hãng hàng không American Airlines, công ty bất động sản Macerich, chuỗi nhà hàng Cheesecake Factory, dịch vụ thuê quần áo Sticht Fix… đã trở thành mục tiêu gom mua của các nhà đầu tư cá nhân.
Các cổ phiếu này đều có điểm chung là tỷ lệ bán khống cao. Điều này cho thấy một số lượng lớn nhà đầu tư đã vay mượn các cổ phiếu này để bán với kỳ vọng giá các cổ phiếu này sẽ sụt giảm và họ sẽ mua vào ở mức giá thấp hơn đó để trả lại và hưởng phần giá chênh lệch. Tuy nhiên, trường hợp giá cổ phiếu đó tăng mạnh thì các nhà đầu tư bán khống có thể buộc phải mua lại để đóng trạng thái và chấp nhận thua lỗ.
"Những diễn biến giá cổ phiếu GameStop trong tuần này có thể tạo ra một tiền lệ nguy hiểm cho thị trường chứng khoán, thông qua việc nhiều nhà đầu tư cá nhân đều đồng loạt hành động để tạo ra đòn bẩy sức mạnh, châm ngòi cho những sự kiện có mức độ ảnh hưởng lớn", các nhà phân tích của JPMorgan Chase viết trong một báo cáo.
Dùng các công cụ phái sinh và phối hợp mua vào trên các website như diễn đàn wallstreetbets thuộc Reddit, các nhà đầu tư cá nhân đã tạo ra một ảnh hưởng rất lớn trên thị trường chứng khoán trong những tháng gần đây. Khi áp lực mua đẩy cổ phiếu GameStop lên không cản nổi buộc hai quỹ đầu cơ Melvin Capital Management và Citron Capital phải đóng trạng thái bán khống cổ phiếu GameStop vào đầu tuần này.
Theo Ortex, từ đầu năm 2021 đến nay, các nhà đầu tư bán khống ở Phố Wall đã lỗ ròng hơn 54 tỷ USD, trong đó thua lỗ từ việc bán khống cổ phiếu GameStop tương ứng 1,03 tỷ USD.
Trong phiên giao dịch ngày 28/1, cổ phiếu GameStop giảm 40% sau khi hai công ty môi giới Robinhood Markets và Interactive Brokers hạn chế giao dịch cổ phiếu này. Dù vậy, trong vòng 1 tuần, cổ phiếu GameStop đã tăng 500%. Một số cổ phiếu khác tăng một cách “chóng mặt” trong những ngày gần đây như AMC Entertainment và BlackBerry cũng bị hạn chế giao dịch.
Ông Michael Purves, Giám đốc công ty Tallbacken Capital Advisors cho biết, nếu không có thêm những cổ phiếu bị hạn chế giao dịch thì xu hướng tăng tương tự có thể diễn ra trong nhiều tuần tới đây khi các nhà bán khống phải đóng trạng thái.
Cũng theo ông Purves, một số quỹ có chiến lược bao gồm cả đầu cơ giá lên và giá xuống đối với cùng một cổ phiếu. Trong trường hợp này, một cổ phiếu có thể tăng cao rồi giảm sâu nếu quỹ điều chỉnh trạng thái. Quy trình đó có thể gây sức ép lên nhiều cổ phiếu khác và làm gia tăng mức độ biến động của thị trường chứng khoán.
"Tôi cho rằng khả năng lan rộng rủi ro là có. Bởi bất kỳ cổ phiếu nào bị bán khống nhiều đều có thể rơi vào tình trạng như cổ phiếu GameStop", ông Purves cho hay.
Được biết, GameStop - một chuỗi cửa hàng vật lý kinh doanh trò chơi điện tử tại Mỹ, trong những năm gần đây phải chật vật do sự cạnh tranh từ các dịch vụ phân phối số, cùng với tác động của đại dịch Covid-19, khiến lượng người tới mua hàng trực tiếp giảm. Kết quả là giá cổ phiếu GameStop giảm, khiến nhiều nhà đầu tư quyết định bán khống. Tuy nhiên, vào tháng 9/2020, Ryan Cohen (cựu CEO hãng bán lẻ thức ăn vật nuôi trực tuyến Chewy) tuyên bố đầu tư lớn vào GameStop và gia nhập ban điều hành công ty, khiến nhiều người tin cổ phiếu công ty đang bị định giá thấp.
