Theo Sở Xây dựng TP. HCM, hiện nay, mỗi khi thực hiện một dự án phát triển hạ tầng giao thông, trên địa bàn thành phố lại xuất hiện thêm hàng chục và thậm chí hàng trăm căn nhà diện tích nhỏ, méo, lệch gây ra hình ảnh xấu xí cho đô thị.
Theo Sở Xây dựng TP. HCM, hiện nay, mỗi khi thực hiện một dự án phát triển hạ tầng giao thông, trên địa bàn thành phố lại xuất hiện thêm hàng chục và thậm chí hàng trăm căn nhà diện tích nhỏ, méo, lệch gây ra hình ảnh xấu xí cho đô thị.
Nhằm hạn chế tình trạng này, UBND TP. HCM vừa phê duyệt đề án "Quản lý đất đai và phương hướng sử dụng đất đai hiệu quả trên địa bàn thành phố".
Theo đề án, biện pháp xử lý giá trị bất động sản tăng thêm tại các dự án phát triển hạ tầng giao thông là thu hồi phần diện tích đất liền kề với công trình hạ tầng, qua đó tiến hành tái định cư và bán đấu giá. Dân cư có đất bị thu hồi trong dự án hạ tầng và phần đất thu hồi thêm sẽ được tái định cư tại chỗ, nhưng với diện tích đất nhỏ hơn có giá trị tỷ lệ nghịch với giá đất tăng thêm do hạ tầng mang lại.
Phần diện tích đất dôi dư sau mỗi lần tái định cư sẽ được quy hoạch lại và tiến hành bán đấu giá để lấy kinh phí đầu tư cho chính dự án đó. Phương án thu hồi thêm đất và tái định cư mới này sẽ được đưa ra lấy ý kiến của cộng đồng dân cư bị ảnh hưởng. Trong trường hợp đa số người dân đồng ý (khoảng 2/3) thì phương án trên sẽ được phê duyệt. Đối với thiểu số người dân không đồng thuận sẽ phải lựa chọn hoặc chấp thuận phương án được đề ra hoặc bị nhà nước thu hồi đất.
Trong thực tế triển khai các dự án hạ tầng giao thông thời gian qua, phần dân cư bị ảnh hưởng phải di dời, tái định cư ở địa phương khác nhưng với mức giá bồi thường không cao. Trong khi đó, những hộ dân từ bên trong lại được hưởng lợi khi trở thành nhà mặt tiền đường và giá trị bất động sản tăng lên rất nhiều.
Trong đề án có nêu rõ, hiện nay, hoạt động thu hồi đất vẫn để lại hậu quả là số lượng khiếu nại, khiếu kiện quá cao, điều này gây mất ổn định xã hội. Nguyên nhân chủ yếu là quá trình thực hiện bồi thường, hỗ trợ bằng tiền mà giá trị bồi thường này không tương xứng với giá trị thị trường.
Giải pháp hợp lý nhất được đưa ra là thực hiện bồi thường, hỗ trợ bằng đất cùng loại hoặc khác loại. Giải pháp này hiện nay vẫn chưa được thực hiện vì không được quy định trong Luật Đất đai 2013.
Do đó, TP. HCM chỉ có thể đổi mới bằng cách quy định cụ thể quy trình thu hồi đất. Trong đó, giá trị đất đai mà người dân được bồi thường là giá trị trước khi triển khai đầu tư, không chấp nhận việc bồi thường theo giá đất tăng lên do dự án tác động. Như vậy, các cơ quan chức nâng cần định giá cụ thể toàn bộ khu vực dự án ngay khi quy hoạch được phê duyệt và xem đây là giá đất để tính bồi thường, hỗ trợ.
